Sen nós, o sistema racha

O domingo 25 de xuño o recinto feiral de Silleda amenceu repleto de carteis con frases como a que serve de título a este artigo, difundidos polo colectivo Enfermeiras en Loita. Estes días estanse a celebrar oposicións para varias categorías do Sergas, entre elas a máis numerosa, a de enfermaría. Cerca de 10.000 aspirantes estaban convocadas ás probas para acadar unha praza fixa na sanidade pública, logo de catro anos de espera. En 2019, este mesmo recinto tinguiuse de negro, tal era o número de enfermeiras vestidas desa cor para manifestar o seu rexeitamento a unhas políticas sanitarias que maltratan, cunhas condicións de precariedade absoluta. Catro anos despois, a pandemia só fixo empeorar unha situación xa insostible. Atrasos e esperas Os atascos de tráfico na saída da autovía foron de tal calibre que obrigaron a atrasar o comezo das probas máis de unha hora. Toda unha imaxe simbólica da situación no Sergas: longas listas de espera, atrasos na realización de probas, ansiedade pola incerteza de quen agarda. Á hora de escribir este texto non coñezo a xustificación do Sergas ante a demora no inicio das probas. Espero que non haxa política de balóns fóra, e non boten a culpa ás aspirantes, como ocorreu en distintas ocasións ante os problemas de organización nos centros sanitarios. Os atascos de tráfico en Silleda simbolizaron a situación no Sergas, con esperas e atrasos “Non somos números, somos enfermeiras”, recorda outro cartel espallado pola zona feiral. Hai uns meses, tivemos a ocasión de escoitar unha representante do colectivo de Enfermeiras en Loita na xornada organizada polo Movemento Galego de Saúde Mental baixo a temática “Traballo, dignidade e dereitos: alicerces da saúde mental”. Realizou un diagnóstico moi preciso da situación á que se vían sometidas no día a día do seu traballo. Precarización das condicións laborais, con contratos de horas ou días; sen dereito a vacacións e permisos; coa ameaza de penalización se tratan de conciliar coa súa vida persoal e o seu tempo libre; sobrecarga de tarefas, e frecuente mobilidade por distintos servizos dentro dunha mesma xornada laboral; ratios de enfermeiras mais baixos do recomendado para a seguridade da profesional e dos doentes. “Un pago xusto polo noso esforzo é ofrecer mellores condicións laborais”, pode lerse noutros cartaces. Fronte á campaña difundida polo Sergas en plena pandemia Covid, “Cóidate para coidar”, amplamente criticada polos sectores profesionais, recórdannos que a vocación non pode ser utilizada para manter unhas condicións de mal trato a un persoal formado, comprometido e competente. Non valen charlas motivacionais e mensaxes positivas inseridas nunha caixa de agradecementos. Vale o traballo decente e ben planificado, onde ninguén teña que renunciar á vida persoal e á saúde. Moitas profesionais pensaron seriamente en deixar a profesión. Algunhas fixérono. As máis mantéñense no traballo con repercusións notables na súa saúde física e mental, con desgaste emocional e fatiga xa cronificada e medicalizada. Dicíannos na xornada do MGSM que estaban cansas de que se utilizase o discurso do vocacional, como se iso permitise vulnerar os dereitos laborais que a lexislación ampara. “Máis prazas e menos mentiras”, pódese ler nun último cartel reivindicativo. O goberno da Xunta de Galicia tennos afeitos a anuncios efectistas e grandilocuentes. Xa en 2020 o anterior presidente da Xunta falaba da “maior oferta pública de emprego da historia do Sergas”. Xunto con este tipo de anuncios, adoitan congratularse de ser capaces de crear novas prazas públicas. Pero é enganoso. 1.556 prazas son moitas, ben é certo. Pero nin son novas, xa que están sendo ocupadas por persoal eventual, nin son todas as que existen na actualidade de maneira efectiva. Temporalidade do 66% O colectivo Enfermeiras en Loita fixo unha enquisa propia, dadas as dificultades para obter os datos de número de profesionais empregadas no Sergas, e atopou unha temporalidade do 66% nas unidades hospitalarias, por riba da taxa de temporalidade que xa denunciara o Consello de Contas para o ano 2020. Para poder manter a atención enfermeira nos hospitais e cubrir o persoal que acudiu a Silleda, o Sergas tivo que pedir voluntarias para dobrar quendas e subir o salario deste día. Pero non é cuestión de cartos, como xa están cansas de repetir desde todos os colectivos profesionais. É cuestión de maior estabilidade laboral e mellores condicións de traballo. Máis persoal e respecto aos dereitos laborais. Estas mesmas reivindicacións repítense desde todos os colectivos profesionais e plataformas cidadáns. É de xustiza.