O CES reclama á Xunta da Galiza a posta en marcha dunha empresa pública de enerxía

O Consello Económico e Social da Galiza (CES) vén de reclamar ao Goberno galego a constitución “dunha Empresa Pública Galega de Enerxía”. A suxestión está recollida no ditame elaborado por esta entidade ao anteproxecto de Lei de recursos naturais da Galiza, que avanza na dirección de reverter o actual modelo enerxético impulsado desde a Xunta da Galiza. Nesta liña, aposta por garantir a “participación da Administración Xeral da Comunidade Autónoma e das entidades do seu sector público directamente, ou a través de empresas mixtas, con control efectivo, en sociedades que teñan obxectivos compatíbeis cos previstos por esta lei”. O ditame do CES estabelece que aquelas compañías que pretendan ser beneficiarias de concesións para explotar os recursos eólicos, hídricos ou mineiros do país “deberán ter sede social e fiscal e Galiza, facendo fronte ao pagamento de todos os tributos na Galiza”. A proposta significa un cambio radical en relación co réxime de titularidade das instalacións de xeración de enerxía eléctrica operativas na Galiza, até o punto de que o 87,8% da potencia da enerxía hidráulica e 74,9% da eólica está en mans de compañías estranxeiras, cuxa sede social está emprazada fóra do país. Unha situación análoga dáse no caso das explotacións mineiras, onde os grandes xacementos pertencen, tamén, a empresas foráneas. Redución do prezo da luz para as zonas produtoras A alternativa formulada polo CES busca compensar o impacto económico, social e ambiental xerado polos proxectos enerxéticos e mineiros nas comunidades locais. Neste sentido, esixe que no caso de que o proxecto sexa de aproveitamento enerxético, aposta por unha bonificación directa na factura eléctrica/térmica de 10% para as persoas consumidoras domésticas e de 30% para as actividades económicas con domicilio nos concellos afectados. A proposta pretende favorecer o reequilibrio territorial, pondo freo ao proceso de despoboamento impulsado polos proxectos eólicos e hidráulicos e creando as condicións para o emprazamento de empresas e poboación no medio rural. As medidas recollidas no relatorio tentan utilizar os recursos naturais da Galiza para promover o seu desenvolvemento económico. A este respecto, defenden que as instalacións de renovábeis ou mineiras deben vincularse a “proxectos de desenvolvemento económico ou plans industriais" propostos "para a súa implantación nos territorios afectados nos que se aproveite todo o valor engadido. Polo tanto, relacionados coa produción ou extracción, segunda transformación e fechamento do ciclo produtivo para a súa comercialización”. O CES reclama ao Goberno galego “elaborar un novo plan sectorial eólico para todo o territorio galego e sometelo ao procedemento de avaliación ambiental estratéxica, para adaptarse á Lei 21/2013 de Avaliación Ambiental”. Nesta perspectiva, urxe “a regulación rigorosa das zonas onde se poden instalar este tipo de proxectos, que deben realizarse cun axeitado consenso da veciñanza, impedindo a súa instalación nos lugares onde haxa elementos ou valores que protexer”. A proposta acordada está en liña coas peticións do movemento ecoloxista e de parte da oposición parlamentaria, que afea á Xunta da Galiza que manteña vixente un plan sectorial eólico de 1997. A redacción do ditame ao anteproxecto de Lei de recursos naturais da Galiza non estivo exento de polémica dentro do CES. A entidade, integrada, entre outras, polas organización sindicais, patronais, de consumidores, de pescadores ou universidades elaborou dúas propostas, un caso inédito desde a súa fundación en 1995. Así, a un primeiro documento formulado a mediados de novembro sumóuselle esta semana un segundo impulsado desde Unións Agrarias (UUAA) e a Confederación de Empresarios da Galiza (CEG) que modificou algunhas das cuestións recollidas no ditame orixinal. Eólica mariña A posición a respecto da eólica mariña foi unha das cuestións que máis debate suscitou na última reunión da comisión do CES. Neste punto, os votos da patronal, de Unións Agrarias e da UXT rexeitaron o texto do primeiro ditame, que demandaba “declarar a Galiza libre de eólica mariña” e a “retirada polo Goberno español dos POEM”, os Plans de ordenación da eólica mariña aprobados polo Executivo estatal. No mesmo sentido, botaron abaixo a alternativa da Federación Galega de Confrarías, que defendía que “non se permitirá a implantación da eólica mariña na Galiza se afecta aos ecosistemas mariños e á actividade pesqueira”. A proposta aprobada finalmente nesta materia foi formulada pola CEG e apoiada, entre outras entidades, por Unións Agrarias e UXT e determina que “a eólica mariña representa unha oportunidade industrial que permitirá aplicar a experiencia dun sector xa referente a nivel mundial na cadea de subministración de fabricación de compoñentes, plataformas e estruturas, converténdose nun referente internacional e europeo en capacidades industriais e o conxunto da cadea de valor destas enerxías. Dita oportunidade é particularmente interesante na Galiza”. Nesta liña, o ditame desmárcase da posición unánime do Parlamento da Galiza, que reclama a retirada dos POEM. A CIG considera que a proposta do CES emenda a política enerxética da Xunta O secretario xeral da CIG, Paulo Carril, e mais o secretario institucional do sindicato, Miguel Anxo Malvido, compraceron onte en rolda de prensa para dar conta do proceso de elaboración do ditame do Consello Económico e Social da Galiza a respecto da Lei de recursos naturais. Carril denunciou o “duro” traballo do Goberno galego e do PP na “desesperación” por impedir que os recursos naturais de Galiza “teñan que reverter no beneficio social e económico do pobo galego” e que “as reivindicacións sociais que, desde hai anos, se están realizando para isto sigan desatendidas”. Neste punto, o secretario xeral da CIG destacou que “tanto o PP como o Goberno galego fracasaron” e que agora “deben de aterse a todo o que este ditame contén co mesmo empeño para cumprilo como empeño tiveron para anulalo”. O máximo responsábel da central sindical nacionalista puxo de manifesto que o ditame da entidade mantén as principais demandas formuladas desde a CIG. Nesta dirección, avanzou que a “lei debe contemplar que as novas actividades deben achegar emprego á contorna económica e social afectada” e asegurou que “malia o papel da CEG, UUAA e UXT, o ditame final da lei mantén garantías esenciais para que a explotación dos nosos recursos reverta no pobo galego”. Miguel Anxo Malvido explicou o proceso de debate para conformar o ditame do CES sobre a Lei de recursos naturais da Galiza e, nesta dirección, apostou por manter a independencia da entidade para garantir que siga a cumprir a súa función.