A xornada de homenaxe ás vítimas do franquismo contou coa intervención do alcalde de Rianxo Adolfo Muíños, do historiador Xesús Santos e dun representante da CMHB. Ao tempo, a actriz Tero Rodríguez deu lectura a uns textos e os grupos Barahunta e a violinista Lurdes Oubes puxeron a pegada musical.
Os participantes lembraron as figuras de Francisco López Pérez “Fontevella” e de Manuel Piñeiro Abeijón asasinados no Alto da Paradegua en 1936. López Pérez, natural e veciño da localidade rianxeira de Taragoña tiña 34 anos no momento do seu asasinato, o 12 de setembro de 1936.
A CRMHB sinala que “os executores tanto os da vila como os de fóra procuraban levar ao reo para matalo o máis lonxe posíbel. Non aconteceu nos casos de “Fontevella” dado que se enfrontara cos seus verdugos dentro do coche que o trasladaba”
Manuel Piñeiro Abeijón natural de Macenda-Boiro foi executado o 14 de agosto de 1936). Segundo documentan desde a CRMHB, “levaron o corpo pola mañá nunha camioneta e tirárono enfronte da casa de Xacobo, de Asados, moi preto do cemiterio, deixándoo “caer en alto en peso” na estrada, para logo lévalo nunha esqueira a enterrar, pero pasando primeiro pola caseta do cemiterio coa finalidade de facerlle a autopsia”.
O cura de Asados
As entidades organizadoras do acto lembran que cando o cura de Asados soubo da súa morte afirmou “aquí non me traiades máis xente desta a enterrar!”, unha frase que “fixo dubidar á xente sobre a súa humanidade”.
Segundo sinala a Nós Diario, o alcalde da localidade, Adolfo Muíños, “con este monólito que inauguramos hoxe pretendemos sinalizar os espazos da memoria no concello de Rianxo e lembrar as vítimas da ditadura na localidade”. Neste sentido, Muiños avanza “a instalación de novos monólitos noutros lugares do concello asociados á represión franquista”
Muíños destaca que para “o Goberno de Rianxo é de xustiza facer lembranza, reparación e memoria do acontecido cos demócratas após o golpe de Estado de 1936 e polo tanto estamos embarcados en restaurar a memoria daqueles lugares máis ligados a represión”
85 anos do asasinato dos irmáns 'Insua'
A homenaxe organizada na xornada de hoxe desenvolveuse cando se cumpráin 85 anos da tráxica morte en Vigo de nove antifascistas en Vigo que tentaron abandonar a Galiza franquista por mar no “Bou Eva”. Dous deses asasinados, os irmáns Xosé Losada Castelao e Manuel Rodríguez Castelao, naturais e veciños de Rianxo, eran coñecidos na localidade como “Os Insua”
Xosé Losada Castelao (Rianxo,1891-Vigo,1937), curmán de Daniel Castelao, mestre en diversas localidades galegas e militante nacionalista desde 1921, era, en palabras do poeta Manuel Antonio “un rapaz sumamente agradábel, e con quen se pode falar de moitas cousas. Ten ademais boa madeira de bo galego”.
Manuel Rodríguez Castelao (Rianxo, 1905-Vigo,1937), mestre de profesión coma o seu irmán, persoa de altas calidades artísticas, fixo parte do consello nacional do Partido Galeguista, actuando como o principal líder do nacionalismo galego na localidade no período republicano.
