Xeografía electoral

O xornalista catalán mainstream da prensa feita en Madrid, Enric Juliana, polo que sinto moita admiración, aínda que non concorde con boa parte das súas ideas, fixo unha afirmación moi interesante nun faladoiro postelectoral: a maioría progresista a nivel estatal salvou as eleccións porque gañou en Catalunya, Euskadi, Nafarroa e Pontevedra, en número de escanos. En votos tamén superou ao conxunto PP-Vox en Badaxoz, Sevilla, A Rioxa, A Coruña e as Illas Canarias. Juliana é un xornalista con amplos coñecementos de xeografía e trazou unha análise simple do mapa electoral. Só desde as nacións clásicas, máis Canarias e algún territorio onde existe unha maioría social de esquerdas, se consegue construír un modelo de goberno de futuro. A outra España, como tamén aconteceu moitos anos con Inglaterra no Reino Unido, encabezada por Madrid, as dúas Castelas e boa parte do Mediterráneo expresa unha hexemonía dos partidos conservador-reaccionarios. Aínda que foi clásica a expresión “Spain is different”, impulsada pola ditadura para atraer o turismo, neste caso afirmamos que isto non se cumpre. Entre os grandes Estados-nación europeos bastante centralizados e cunha importante identidade construída nos dous últimos séculos, as correntes conservadoras, reaccionarias e fascistas non son menores. Pensemos no goberno Meloni en Italia, no executivo polonés, na forza de M. Le Pen en Francia ou no recente ascenso da extrema dereita en Alemaña. Unha Europa vella, pouco arrepentida polos seus erros e crimes históricos, mira con continuidade cara á dereita. Unha dereita que despois de Trump ou Berlusconi non ten complexos, é máis extrema. Só en Estados máis pequenos, que nalgún momento se independizaron doutros, como Holanda, Noruega, Irlanda ou Eslovenia, o fenómeno fascista e ultraconservador fica diluído nun florecente pluripartidismo. Quizais o tamaño dos territorios independentes e a súa memoria histórica si importen. O Sinn Féin, o SNP, soberanistas e autonomistas corsos, os partidos vascos e cataláns, pulan por construír unha nova Europa máis xusta Un elemento non menor na Xeografía electoral europea é o carácter transformador, esquerdista ou cando menos sensible no territorial, dunha ampla maioría das forzas políticas das nacións sen Estado. A este respecto, pódese apelar á excepción flamenca, onde a maioría das forzas propias se sitúa na dereita e na extrema-dereita. Pero fronte a este caso illado o SNP, o Sinn Féin, Plaid Cimru, os soberanistas e autonomistas corsos ou bretóns, os do Tirol do Sur, os partidos vascos e cataláns, xunto a máis exemplos, pulan por construír unha nova Europa máis xusta, democrática e igualitaria desde as supostas periferias. En España, no período que se abre, as forzas transformadoras deben obter avances innegables no recoñecemento do carácter plurinacional do Estado, conquistas tanxibles no autogoberno e axendas máis progresistas en política social e exterior. Hai que aproveitar para isto os meses que se aveciñan, onde sacar concesións ao binomio PSOE-Sumar será o fundamental. Hai que pensar que cando a Moncloa e o PSOE se volvan topar minimamente fortes convocarán eleccións por sorpresa, para minorar o PP-Vox, pero tamén as forzas catalás, vascas e galegas, e reducir ao máximo a dependencia dos seus votos parlamentarios. En Galiza, como se pode aproveitar a situación? De entrada, ten que avanzarse no acordo político. Hai que obrigar o PSOE que asuma ou tarefas de goberno municipal ou unha posición leal a respecto dos gobernos de Santiago de Compostela e Pontevedra. Se debe haber un acordo máis amplo (que inclúa A Coruña, Ames, etc.), que se fale. As experiencias de goberno distinto, de marcado avance nas cidades, non poden nin caer no medio prazo nin ser febles. Logo reclamar a cesión da AP-9, sen descartar a súa nacionalización. Unha posición máis contundente na cuestión ambiental e territorial debe traducirse nun endurecemento das condicións de produción de Ence na ría de Pontevedra, e na limitación xustificada das eólicas naqueles espazos protexidos ou onde hai actividades económicas tradicionais a preservar. Todo isto ten que contribuír a que se visualice a posibilidade dunha mudanza progresista e nacional na Xunta. Cando se chegue a San Caetano, a transferencia de máis competencias (como fan continuamente os vascos) debe continuar. O feito nacional no Estado español evitou o trunfo das forzas reaccionarias nas últimas eleccións. Construíndo unha maioría plural, e precaria, é o momento de aproveitar decididamente a conxuntura. Aproveitala para fortalecer as bases do que nos diferencia, do que nos outorga personalidade; unha personalidade lingüística, cultural e unha posición nitidamente favorable ao cambio social e territorial, que en definitiva contribúe a que a auto-denominadas forzas progresistas sigan gobernando en Madrid. Os auténticos progresistas españois deben comprender isto; por suposto, aprender o que a xeografía política e electoral en repetidas ocasións nos di.