1998, ano no que as escoitas ilegais eran inaceptábeis para Margarita Robles
"Sendo demócratas, non podemos permitir que haxa guerras sucias ou escoitas ilegais". Son palabras de Margarita Robles, pero non actuais. A declaración de Robles non ten nada que ver co caso de espionaxe do programa Pegasus que saíu recentemente á luz. Non é esta, con todo, a primeira vez que o Estado español fai estas cousas. Exemplos son moitos. E as declaracións de Robles corresponden a outro deses casos. Era o ano 1998 e sóubose que o Cesid, o centro dos servizos secretos españois desa época, levara a cabo escoitas ilegais na sede de HB en Vitoria, cando a coalición aínda era legal (ilegalizada en 2003). Robles era maxistrada da Audiencia Nacional española en 1998, pero foi secretaria de Interior do Ministerio de Interior e Xustiza entre 1994 e 1996, e o 22 de abril de 1998 foi entrevistada por Euskaldunon Egunkaria. Pello Urzelai fíxolle a entrevista, que lembrou nas redes sociais.
El Mundo desvelou o 3 de abril de 1998 as escoitas ilegais a HB en Vitoria. Vixiábanos desde o piso de arriba. Segundo ela, a coalición abertzale foi espiada desde 1992 sen informar o Goberno español. Segundo o diario madrileño, os teléfonos, computadores e faxes foron controlados sen autorización xudicial. Na entrevista de Egunkaria, días despois, Robles asegurou que durante a súa etapa no Ministerio do Interior (1994-1996) non tivo constancia diso, pero sinalou que, en calquera caso, para un demócrata é imposíbel aceptar algo así.
24 anos despois, Robles referiuse de forma contraria ás escoitas ilegais. Preguntado onte no Congreso polas escoitas do caso de espionaxe do programa Pegasus, dixo: "que ten que facer un goberno cando alguén vulnera a Constitución? Cando alguén declara a independencia? Cando alguén corta as vías públicas? Cando comete desordes públicas ?".
Robles sinalou que o Goberno español e os seus organismos públicos actúan conforme a dereito, "Cos controis que estabelecen as leis". Pero, ao mesmo tempo, insinúa que está xustificado a espionaxe contra os independentistas.
Non o pensaba así hai 24 anos, nunha entrevista concedida a Euskaldunon Egunkaria, cando o conflito estaba de actualidade (ETA asasinou a trece persoas en 1997): "Contra a violencia só pode haber unha resposta: o cumprimento estrito da lei. Calquera cousa que non sexa cumprir a lei, que sexan escoitas ilegais, que sexa guerra sucia, eu creo que é equivocado". Logo engadiu: "Non podemos esquecer que é un problema político que só se resolverá politicamente". Na época da entrevista, Robles asinou xunto a outros 145 profesionais e intelectuais un documento a favor do diálogo e a negociación.
A diferenza do caso do programa de espionaxe Pegasus, as escoitas de 1998 non foron negadas por Robles, aínda que engadiu que non cría que fose unha actividade xeneralizada. Á pregunta de se era posíbel un caso de escoitas ilegais deste tipo, respondeu que había que esperar ao que dirían os xuíces. A causa por escoitas da sede de HB en Vitoria chegou á Audiencia Territorial de Áraba, que condenou a tres anos de prisión e oito de inhabilitación aos directivos do Cesid Emilio Alonso Manglano e Javier Calderón, exculpados despois polo Tribunal Supremo español. Ademais, a Mario Canteiro González e Francisco Buján González condenounos a dous anos e medio de prisión e seis de inhabilitación por ser os autores materiais das escoitas. Absolveu a Víctor Casterán e Francisco Millán. A sentenza responsabilizou civilmente o Estado español.