O xuíz da Audiencia Nacional José Luis Calama propuxo xulgar ao ex presidente do Banco Popular, Ángel Ron, a outros 12 directivos e á consultora PriceWaterhouseCoopers (PwC) por delitos de estafa a persoas investidores e falsidade contábel na ampliación de capital de 2016 á que estas acudiron "enganadas", posto que os estados financeiros dese ano e de 2015 "non reflectían a imaxe fiel do balance nin do patrimonio".
Nun auto desta segunda feira, o titular do Xulgado Central de Instrución Número 4 acorda o arquivo provisional para o ex presidente Emilio Saracho ao non ter ningunha intervención nas vulneracións da normativa contábel, senón que, pola contra, di o xuíz, tomou medidas para avaliar o balance do banco.
Así mesmo, o instrutor asegura que non se constatou que Saracho fose o responsábel das "graves filtracións" á prensa que aceleraron a fuga de depósitos que sufriu o Banco Popular antes da súa resolución.
Ademais de Ron e PwC, o maxistrado propón sentar no banco ao ex vicepresidente da entidade Roberto Higuera, ao ex conselleiro delegado do banco Francisco Gómez, e aos socios auditores da consultora Pedro Barrio e José María Sanz Olmeda. Tamén aos ex directivos da entidade Javier Moreno, José María Sagardoy, Jesús Arellano, Antonio Pujol, José Ramón Alonso, Francisco Juan Sancha e Tomás Pereira.
A ampliación de capital
Ao longo de 178 páxinas o maxistrado considera acreditado que o 25 de maio de 2016 o Consello de Administración do Banco Popular, presidido por Ron, decidiu levar a cabo e executar o aumento de capital acordado no Xunta Xeneral de Accionistas do 11 de abril. Previamente a esa reunión, explica, tivo lugar ese mesmo día unha convocatoria da Comisión de Auditoría do Consello en cuxa orde do día figuraba como punto segundo "a aprobación de informe favorábel para a ampliación de capital."
A resolución sinala que a Comisión de Auditoría emitiu informe favorábel á ampliación, sen contar con ningún estudo detallado por escrito que puidese ser obxecto de debate. Nesa reunión estiveron presentes os auditores externos PwC, que non advertiron aos membros da devandita comisión de ningún problema nas contas do Popular (anuais de 2015 e trimestrais de 2016) para a ampliación de capital.
Respecto ao folleto da ampliación de capital, explica o auto, "ofrécese unha información financeira conscientemente alterada -que ocultaba ás investidoras enormes déficits de provisións- entresacada das contas anuais do ano 2015 auditadas por PwC e dos estados financeiros con informe limitado da devandita auditora.
2.500 millóns de perdas
Calama asegura que de reflectirse nos balances do Banco Popular -a 31 de decembro de 2015 e 31 de marzo de 2016- as provisións non reflectidas nos mesmos "o resultado contábel da conta de perdas e ganancias lanzaría como mínimo 2.500 millóns de perdas, no canto dos beneficios declarados" pola entidade, á parte de alterar substancialmente numerosas ratios das contas, as cales utilízanse polas investidoras para a súa análise financeira.
O maxistrado deixa claro na súa resolución que PwC non consignou ningunha condición no seu informe de auditoría das contas anuais de 2015, nin tampouco nos estados financeiros intermedios a data 31 de marzo de 2016.
Respecto á comercialización da ampliación de capital, o maxistrado relata que se impartiron instrucións veladas á rede comercial por orde do conselleiro delegado Francisco Gómez, a fin de financiar a moitas usuarias a compra de accións, a pesar de que estaba expresamente prohibido no Manual de Políticas de Risco do Banco Popular. A cantidade financiada, agrega, non se restou do capital regulatorio que afectaba o banco, motivo polo cal ofreceuse ao mercado unha cifra distorsionada do mesmo.
O auto tamén fai referencia a Thesan Capital, consistente na creación de sociedades en Luxemburgo coa única finalidade de canalizar créditos do Popular a estas sociedades con obxecto de que, posteriormente, derivasen eses préstamos a determinados acreditados do Popular, a fin de evitar que fosen clasificados como créditos dubidosos e, por tanto, eludir a dotación de centos de millóns de provisións.
O xuíz sostén que o déficit de provisións oculto nas contas anuais da entidade do ano 2015 mantívose durante os estados financeiros intermedios do ano 2016 e só se corrixiu parcialmente, di, nas contas anuais do ano 2016.
As investidoras “foron enganadas”
Calama explica que o delito de estafa a investidoras púidose cometer a través da ampliación de capital que comercializou o Banco Popular no ano 2016. Ao seu xuízo, non hai dúbida de que as investidoras que acudiron a subscribir a devandita ampliación "foron enganadas", tendo en conta que as contas anuais consolidadas do Popular do ano 2015 e os estados financeiros do primeiro trimestre de 2016 "non reflectían a imaxe fiel do balance nin do patrimonio da entidade, senón que as contas ocultaban un importante déficit de provisións".
Neste sentido, o xuíz describe a operativa do banco, que consistiu en refinanciar a unha parte relevante de grandes acreditadas en situación de falta de pagamento de cotas, concedéndolles prazos que evitaban a súa morosidade formal ou utilizando estruturas societarias instrumentais radicadas en Luxemburgo a fin de manter como viábeis créditos que en realidade eran dubidosos.
O maxistrado incide en que se se cualificasen correctamente os créditos dubidosos o Popular superaría os 2.500 millóns de perdas contábeis, cifra que se acredita "só tomando en conta os déficits detectados nas dúas inspeccións e computando o déficit de Thesan".
A esta situación contribuíu, segundo o xuíz, a colaboración consciente de PwC, pois non consignou ningunha condición no seu informe de auditoría das contas anuais de Banco Popular do ano 2015 nin no informe limitado respecto dos informes financeiros do primeiro trimestre de 2016.
O maxistrado da Audiencia Nacional imputa aos investigados tamén un delito de falsidade contábel perpetrado sucesivamente nas contas anuais de 2015, nos estados financeiros intermedios de 2016 e nas contas anuais deste último ano.
Unha “importante misión institucional”
Calama explica que quedou extramuros da instrución a actuación das institucións supervisoras -a Comisión Nacional do Mercado de Valores, o Banco de España e o Banco Central Europeo-, pois desde o inicio da investigación penal así se dispuxo xa que non compete ao órgano xudicial determinar se o sistema de supervisión funcionou correctamente ou non.
"Non nos compete a nós determinar se o sistema de supervisión funcionou correctamente ou non. A outros ámbitos corresponderá ponderar se estiveron ou non á altura da súa importante misión institucional", aduce.
Respecto á posíbel responsabilidade civil do Banco Santander, o xuíz explica que a parte dispositiva do auto non fai mención a esta posibilidade e que, tal e como suxeriu a Sala do Penal, será no momento de ditar o auto de apertura de xuízo oral cando se aborde esta cuestión.
Cómpre lembrar que a causa se iniciou en outubro de 2017, catro meses despois de que o banco fose resolto pola Xunta Única de Resolución (XUR), converténdoa nunha das instrucións máis lonxevas da Audiencia Nacional.
