—Cales foron as súas sensacións ao saber que ía recibir o Premio Victoriano Taibo?
Estábame preparando para ir ver o río en Carboeiro, coa miña parella, cando me chamaron para comunicarme que gañara o premio. Levei a sorpresa do ano e case que da vida porque ao final cando envías un texto a un premio es consciente da dificultade, de que hai moita xente que envía as súas cousas e que hai moito nivel. Sobre todo, tamén foi moi bonito poder compartilo coa miña parella, Celso, que tamén escribe e que acaba de sacar agora un libro.
Se hai algo común que vexo na xente que escribimos é a dúbida continua sobre como se verá desde fóra. Claro, eu non teño dúbida do que a min me serve e cando eu escribo é por necesidade, porque non quero que se me escape unha imaxe que me vén ou unha frase que escoito. Para min é un momento de parar a présa da vida cotiá. Eu vivín dous anos en Dakota, entre 2015 e 2017, mais non podía escribir alí. Tiña moitas veces a sensación de que isto debería escribilo, mais como dicía antes, cando vives na présa, na rapidez, non te paras a escribir. Unha vez que estiven de volta na Galiza, e pasou un tempo tiven a necesidade de, xa que non podía volver fisicamente a Dakota, volver a través da lembranza. Quixen recuperar instantes que me pareceron curiosos e cousas que aquí non vivira, como que se te conxelen os lacrimais e as fosas nasais cando saes á rúa.
—Con todo, os poemas van máis aló da súa vivencia en Dakota, non?
Sen querer, e case que de maneira inconsciente, fun fiando cousas de aquí con cousas de alá. O libro ten moito diso, esa costura de momentos que eu vivo. Ligado a todo isto tamén foi entrando a familia: os recordos da infancia, a miña avoa... Como digo, esa construción non foi consciente, senón que a fun vendo a medida que ía escribindo. Aínda que o título sexa Dakota e fale moito de alí, tamén falo da busca da miña identidade e de quen son eu e quen fun en todos os sitios nos que vivín.
Todo o que está neste libro é verdade. Non hai unha cita que eu puxera ou algunha historia que eu conte que teña invención. Iso é algo que me interesa moito da poesía: cando falas de algo que é exactamente así ou recolles palabras que ti escoitas e non modificas nada para que soe mellor ou por unha postura estética. Non hai ningunha pretensión.
Celso tamén me dicía que isto podía servirlle a moita xente, aínda que eu nun inicio non o pensaba. Para min si ten importancia porque é a miña memoria, obviamente, mais se os temas que aí se atopan poden servir a outra persoa é aínda mellor. Hai moita xente que sente tamén o desarraigo. Eu mesma moitas veces o sentín como unha tristeza, algo que non se pode recuperar. Hai quen ten unha resposta clara e sinxela cando lle preguntan de onde é, mais a min non me pasa. Sempre teño que dar unha explicación a maiores porque non son dun sitio só.
Quizais este libro sirva para que outras persoas coma min atopen unha camarada. Cando te sentes acompañada en algo que pensas que ao mellor é propio teu chegas a unha certa calma.
—Quizais o desarraigo tamén implica unha certa capacidade de adaptación e máis aspectos positivos.
Iso téñoo claro. Este ano, por traballo, vinme ao Barco de Valdeorras, que non é estar en Kentucky, mais si implica estar lonxe da familia, da parella e das amizades.
Con todo, non teño grandes problemas en estabelecerme nun sitio. De feito, sempre noto que cando chego a un sitio novo teño uns ollos moi atentos. É como se espertase porque esa incomodidade de estabelecerte, de atopar o sitio onde mercar o pan ou de mirar por onde podes pasear.
Iso tamén fai que o camiño sexa máis longo, como diría miña nai: cando vas ao mesmo sitio por diferentes camiños a vida alóngase. Pois cando vives en moitos sitios tamén se alonga a vida.
