Meu avó materno, Henrique González, (a) Rique "O Carballeira", era un paisano de Redomeira, no antigo concello de Lavadores. Seu pai, un labrego e mariñeiro de Caride que nunca na vida saíra de Lavadores, tiña dúas ghamelas no areal de Guixar cuns nomes ben exóticos: a "Mongolia" e maila "Manchuria", nada de Rosita nin Merseditas. Quen sabe de onde sacaría eses nomes o bisavó! Pero a meu avó non lle tiraba o duro traballo do mar e do campo co pai e acabou de mecánico na Renfe. Iso si, sen deixar de labrar na terra por imperativo conxugal de miña avoa, Ourora Ighlesias, (a) do Porto ou do Xan Bacallau, labrega natural de Quirós, na parroquia de Sárdoma vila morena.
Meu avó Henrique, ou Iris, como lle chamabamos os netos, vivía de andar ás choiadas (hoxe diríanlle microjobs): arranxaba motores de coches e trens; facía de chofer dos directivos do banco Jáudenes & Bárcena (absorbido polo Santander en 1968); facía estraperlo con Portugal; abría caixas fortes avariadas con aramios e erguíase todas as mañás ás 6 para mouxer as vacas e tornar a auga para os campos. E tamén facía de cobrador de alugueiros dunha potentada familia viguesa. Un dos moitos alugueiros que cobraba era o da casa onde vivía Cunqueiro na rúa de Marqués de Valadares de Vigo.
Si, meu avó Iris era o cobrador de “D. Álvaro o do Faro”, un señor raro pero bo ghicho que vivía nunha casa que “sempre arresendía a masán”. Un día o avó Iris fóralle cobrar o alugueiro. Como adoitaba suceder, D. Álvaro mandábao pasar e, antes de lle pagar, convidábao a unha copiña de herbas e a un anaco de palique. O avó Iris non era home de andar nas tabernas pero sempre aceptaba encantado aquela copa, porque sabía que tras dela viría unha botada de cartas do tarot ou unha contada das famosas aventuras do corsario chinés Chu Ling ou da tristísima historia dos amores de Tristán e Isolda, estorias que logo nos reproducía aos netos “ao seu xeito”.
Meu avó pouco tiña que lle contar ao de Mondoñedo: do tempo, dos animais, dos motores que arranxaba, dos estraperlo que traía de Viana do Castelo e pouco máis. Unha vez volvera todo contente porque D. Álvaro lle prometera facerlle un conto coa orixe do nome das dúas ghamelas do pai, a “Manchuria” e a “Mongolia”. Que eu saiba, nunca llo chegou a facer.
O caso foi que aquel día, un caloroso 10 de agosto de 1962, véspera da primeira festa da sardiña en Teis, D. Álvaro notoulle a meu avó unha cara de moita preocupación. O avó Iris contoulle que miña nai saíra de contas había dúas semanas e que o meniño, eu, non daba vido. D. Álvaro, para tranquilizar o avó, botoulle o tarot e, mentres barallaba e pousaba as cartas encol da mesa, íalle preguntando pola estirpe e xenealoxía do nascituro. O avó Iris xa algo lle contara da raza de miña nai, de Lavadores e Sárdoma, xente moi seria e servicial, e de meu pai foille decendo que viña sendo da raza dos Pereiras de Castreliños, boa xente pero moi pándiga e festeira de máis, moi amantes do viño, da troula e das tabernas, e aínda por riba bastante “de ideas”.
D. Álvaro foille botando as cartas e díxolle ao avó Iris que marchase tranquilo porque eu nacería con ben ao outro día, 11 de agosto de 1962, que sería moi berrón, moi chorón e moi comellón, e que de maior sería un gran amante dos viños e da troula porque era un xen transeúnte que me viña pola rama paterna, pero que asemade sería un home formal e cumpridor polo sangue que me viña da raza materna.
Meu avó marchou medio tranquilo sen o acabar de crer de todo. Pero o 11 de agosto de 1962, día da primeira Festa da Sardiña en Vigo, eu nacín ben, berrando moito e pedindo papar, tal e como lle prognosticara D. Álvaro ao avó Iris. Ese mesmo día 11 de agosto de 1962 Cunqueiro publicou un Envés no Faro de Vigo que o avó Iris sempre xurou que fora en homenaxe dos meus dous sangues. O Envés titulouse: “Los graves catadores”.
“Aínda che atinou ben coas cartas o home aquel -seica lle dixera a avoa Ourora ao avó Iris-, aghora a ver se lle pides que fagha chover un pouco porque os campos queren reghados”. D. Álvaro non daba unha cos prognósticos cartománticos sobre o Celta, pero despois dun verán moi seco, alá a finais do agosto de 1962, volveu a choiva. Como non ía ser eu cunqueiriano?
