Falabamos a semana última do financiamento do autogoberno galego como primeiro capítulo da axenda galega que compre levar ás negociacións previas á investidura. Hoxe é a quenda da propia ampliación das competencias públicas que alicerzan ese autogoberno.
O Estatuto de Galicia (EAG) recoñece a titularidade galega a respecto dalgunhas das competencias que non son efectivas pola falla do traspaso dos medios e servizos cos que o Goberno do Estado as xestiona.Velaí i) o ordenamento do litoral (artigo 27.3 EAG), ii) o traspaso da AP-9 e da AP-53 por decorrer íntegramente no territorio galego (artigo 27.8 EAG in fine), iii) as liñas de alta tensión (LAT) Mesón do Vento-As Pontes e As Pontes-San Cibrao (artigo 27.13 EAG in fine ), o ordenamento do sector pesqueiro (artigo 28.5 EAG), a inspección de traballo (derivada doi artigo 29.1 EAG), competencias de execución en salvamento marítimo (artigo 29.3 EAG). inspección da Seguridade Social (artigo 33.2 EAG in fine) ou a xestión do seu réxime económico no territorio galego (artigo 33.2 EAG).
Tamén a xestión de bolsas e axudas ao estudo e a xestión dos museos, bibliotecas e arquivos de titularidade estatal (traspasos de servizos pactados xa polo vicepresidente Anxo Quintana en decembro de 2008 e que Feijóo e Rueda nunca quixeron asumilos nestes case 15 anos).
Por outra banda precisamos dunha lei orgánica potente (promovida polo BNG e demáis forzas soberanistas) para acadarmos a transferencia das competencias nos eidos do tráfico, da seguridade viaria, da policía de seguranza pública e das competencias do goberno e réxime local, a xeito de transformación estrutural do Estado para recoñecermos as competencias que todos os Estados federais e plurinacionais atribúenlle ás súas autonomías subestatais.
Mais as nosas competencias autonómicas coñeceron dende o ingreso nas Comunidades Europeas no 1986 un proceso de redución e homologación que ha ser freado de vez co gallo desta inusual oportunidade. Un proceso recentralizador sempre potenciado por eses árbitros caseiros que son os Tribunais Constitucional e Supremo que agora cómpre ser, primeiro denunciado, logo remitido, en último de contas desfeito.
Tamén cómpre blindarmos a nosa lingua propia como preferente no uso público e civil e máis como vehicular en toda caste de ensinos. A medio dunha lei orgánica de linguas oficiais, cos mesmos devanditos promoventes, ampliaremos as estreitas marxes da cooficialidade do artigo 3 da Constitución para equiparar de vez xuridicamente o estatuto xurídico-constitucional do galego e do castelán. Lexislando a obrigatoriedade de uso e coñecemento do galego para todos os empregados públicos na Galicia.
Haberemos ter tempo abondo neste impasse político para analisarmos estas e outras cuestións.
