“A verdade é a verdade, dígaa
Agamenón ou o seu porqueiro. Agamenón: conforme.
O porqueiro: non me convence”.
Antonio Machado
-Por que comezas con ese parágrafo do Juan de Mairena, tantas veces citado e repetido?
Fágoo simplemente para resaltar o feito de que, á hora da análise política ou a interpretación do mundo histórico e social, a vida está chea de Agamenones e de porqueiros. Explícome: na miña versión Agamenón se apaña para falar coa voz do desapegado. Agamenón ven sendo o desapegado. Pola súa parte o porqueiro é o comprometido.
-A quen te refires cando falas do desapegado?
Pois aludo ao que se di, é tomado por, algunha vez foi, ou se pensa que é, de esquerda, pero que ao mesmo tempo trata de ser, dise, algunha vez foi ou pensa que é academicamente obxectivo nas súas análises. Un escritor, digo, un individuo, que, cheo de orgullo, fai gala da súa condición de librepensador. De non ser debedor intelectual de ninguén. De posuír a calidade da independencia argumental nos complexos asuntos da política. E sitúoo precisamente na esquerda, onde parece ser que pertence, porque esa figura do desapegado pouco existe ou non existe no universo da dereita, que ten moi claros os seus apegos e dificilmente os cambia.
-E como funciona o desapegado?
Pois cando entra na área de observación ponse unha bata antiséptica, dótase dun frasco de bágoas artificiais para poder ver con claridade os detalles, e lánzase ao campo coa súa pluma para facer o traballo con persoal imparcialidade, caia quen caia. Ese “caia quen caia” é importante para el, porque se considera a si mesmo unha testemuña de primeirísima importancia da tolemia humana que o rodea, e quere deixar constancia de que todos os demais estamos feitos de barro inconsistente, coas nosas fervuras e os nosos propósitos.
-Algo así como un árbitro?
Si, algo si, pero como un árbitro auto proclamado, e non recoñecido polas partes, ou sexa invalidado como tal, que se considera un escudriñador racional da realidade. De maneira que non toma partido ou aspira a non tomalo, co convencemento de estar capacitado para sacar tarxetas amarelas a destra e a sinistra, a EEUU ou a Venezuela se lle cadra, por exemplo, preferiblemente a esta última, sen que lle trema o pulso, porque asume que o seu particular xuízo é neutral, equidistante e obxectivo, coma se iso fose posible no escenario vital onde a humanidade xógase o seu presente co seu futuro.
-Non che gusta o desapegado, verdade?
Non, non me gusta nada. Eu non estou con Agamenón, senón co porqueiro, é dicir, con todos os porqueiros do mundo, cuxo escepticismo é contra o xuíz alleo que, en nome dunha imposible obxectividade, observa unicamente os detalles que máis lle chamen a atención sen ver a magnitude da tormenta.
-E que che leva a estar co porqueiro?
Pois seguramente o mesmo que un día inspiroulle a José Martí aqueles versos que tamén fixen meus. “Cos pobres da terra quero eu a miña sorte botar.”
-Máis onde queda a racionalidade nesa conducta?
E logo, de que racionalidade falamos? De que sentido común? De que argumentos e contraargumentos? De que razóns? Velaí que o desapegado ten as súas e eu, modestamente, teño as miñas. E hai unha razón en particular que me desvela e a que lle puxemos o nome, moi chavista e bolivariano por certo, de “razón amorosa”. A única que en definitiva vale a pena para interesarse na política.
-Non che dá medo que o desapegado condéneche ao inferno dos revolucionarios anacrónicos?
Non. Non me molesta en absoluto. Son así. E non teño vergoña en confesar que estou, estiven e estarei sempre comprometido cunha certa maneira de ver o mundo e de moverme nel, con plena conciencia da miña propia subxectividade. Unha subxectividade cultivada que se nutre dalgúns, poucos, principios esenciais, dunha práctica ética de vida, dunha filosofía da praxe, dunha serie de referentes históricos moi estimados e de certos propósitos xerais. E por que non dicilo?, dalgunhas paixóns coas que me sinto moi ben.
-Unha mirada, entón? Un punto de vista?
Si, así é. Todo isto ten que ver cunha toma de posición que provén, repito, dunha determinada maneira de ver ao mundo da que non podo prescindir. E que comparto cunha multitude de amigos, tan tolos e parvos coma min.
