Hai case un lustro que marchou e continúo sentíndoa como se aínda estivéramos conversando onte. Sentada na súa butaca, coas mans branquiñas, engurradas e frías, a miña avoa contábame con todo detalle cada un dos seus catro partos, que lembraba con memoria case milimétrica. Outros días falaba da adolescencia en Cambre, da nenez en Mondoñedo ou do día que meu pai, moi pequeno, foi de recadeiro á tenda da aldea e pediu “un kilo de cerillas”.
Titá deitaba a cabeza na man dereita e miraba ao horizonte, como se fose o estante infinito da biblioteca da memoria, e rapidamente mirábame de novo para seguir falando de nevadas insólitas en Campobecerros, da Barcelona dos anos 40, de estacións de tren que xa non existen ou do cheiro do tabaco da pipa do meu avó. Tamén dos contos que eu mesma inventara e que só ela era quen de lembrar. A súa mente prodixiosa facíame sentir que a miña existencia tiña sentido porque tiña orixe, e que eu era libre de seguir tecendo os fíos da nosa historia.
Titá era unha caixa de tesouros en forma de recordos, cancións e relatos de varios séculos. Era a confirmación da teoría da memoria transactiva de Wegner, pola que almacenamos información na mente de outras, como tamén nos libros. Mais as persoas non son libros, e marchan coa impiedade do tempo que as leva, a elas e ás súas lembranzas. Por iso sei que o meu maior fracaso como xornalista sempre será non ter rexistrado todas e cada unha das pílulas de memoria da miña avoa para facelas eternas. Eternas como ela, que transcendeu os límites dos recordos para facernos a todos máis sabios e máis libres.
