As agullas móvense con soltura, tanta que, se un non mira para as mans que as moven, semellaría que teñen vida propia. Sentada, coa calor da leña prendida no interior da cociña de ferro, unha muller de 86 anos calceta un par de calcetíns de la mentres fala de resistencia. Conta que, cando recentemente tiveron que ingresala polos seus achaques do corazón, non vía o momento de volver á casa. "Eu pensei que morría", di sen un chisco de drama engadido. Ao instante, volve sorrir contando outra anécdota, e o sorriso que a acompaña todo o tempo é o seu xesto de agradecemento pola compañía. Non ten moita, e por iso a acolle coma se fose alimento.
A súa aldea, hoxe de 11 habitantes, onde vive co seu home, os coellos e as galiñas, é o seu fogar. Non aceptou deixala nin cando o marido emigrou a Alemaña a mediados dos sesenta. Rexeitou mudala pola cidade, a terra polo cemento, os animais pola comunidade de veciñas. E el, como se comprendera que o lar só era posible onde ambos puidesen estar xuntos, regresou. A muller tampouco cambiou de idea cando o azoute da enfermidade lles arrebatou o fillo, nin o día que todo ao seu redor rompeu a arder, hai xa case dez anos. Vese na foto que abriu o xornal aqueles días abafantes e engurra a fronte. Di que se ve vella. En realidade, creo que non se recoñece. Con expresión dura, extremadamente seria e preocupada, non parece a mesma que agora tece calcetíns de cores vivas con agullas que en realidade son varas aproveitadas dun vello paraugas. Falamos da guerra, dos prezos, da fe e das cousas. De como moita xente cobizou a aldea no confinamento.
Dígolles que as que medramos nas cidades semellamos extraterrestres cando pisamos o rural, e a eles failles graza. Non lles digo que vivimos botando en falta cousas que para eles non existen, e que os romantizamos; que quedar no lugar de onde todos marchan non ten por que ser un atraso, como tantos cren, senón unha forma de resistencia, unha subversión ás normas que nos din onde establecer a vida e que tratan de converter nunha tola renuncia o prescindir das dependencias. Non lles digo, tampouco, que me fan pensar na holandesa de Santoalla, que non marchou nin cando o veciño lle matou o marido. "Se queres vivir coma min, podes", espetárame unha semana antes, despois de vela traballar cos pés na lama, soa, amparada pola montaña nunha aldea que, grazas a ela, resiste. A ver quen se atreve.
