A area dá bicos cantos quer

A aperta do verán estombállanos na praia. Calor infravermella, emitida por millóns de partículas de cuarzo, traspasa os tecidos e irradia o seu aloumiño no calcio que nos mantén ergueitas. Morneamos contracturas e mágoas, espetámonos contra o aire e botámonos a divagar. Ou a ler. Prezado tempo baleiro, coa man deixada na area. Da palma escorren milenios de erosión e sedimentación en materiais cuxa orixe no espazo e, sobre todo no tempo, é sorprendente. Os areais gardan a memoria en microchips. Aínda non sabemos desencriptar todo o que contén un gran. Na Universidade de Curtin, en Australia, andan a axustar a historia do planeta a través dos cristais de circón que atesouran as praias. A presenza deste metal informa dun xeito máis preciso, por exemplo, sobre o arrefriamento inicial da Terra ou a evolución dos límites das placas antigas. Mais as areas da man mestúranse cosmopolitas, alén da súa natureza e idade, e forman un vizoso equipo interxeracional. Os elementos amoreados tamén revelan o estado actual do hábitat. Os temporais moeron microplásticos e chapapote. O axóuxere na maré das margaridas, caramuxos, corniños e orellas foi mirrando, apañado en prenda polas camiñantes. Os areais dan conta tanto da presenza coma da ausencia. Galicia é o país das mil praias –enunciado que copio da rede–. O Decreto de catalogación de tramos urbanos e naturais das praias, de 2019, inclúe 987 areais –máis esquecementos atronantes como as illas de Areoso e Cortegada, na Arousa, ou Sisargas por caso–. Considéranse urbanos uns 200 enclaves. A cartografía presentábase nunha capa de Ordenación do territorio e Paisaxe en mapas.xunta.gal. mais xa non está dispoñible, o que suxire a inestabilidade do concepto de clasificación. Beiramar Na mesma web, se seguimos a costa en ortofotos de diferentes edicións, no comparador de imaxes, o rato dá conta do estrago en sesenta anos. Cantas areas se soterraron no século XX? Coia, Guixar en Vigo, Lourizán en Pontevedra, Vilanova de Arousa, Cee, desde San Cibrao ata Punta Morás... En todas direccións faise albo en recheo. Se incluímos contornas anfibias como marismas, esteiros, xunqueiras, coídos, confírmase que parte das formas do litoral, pola súa indomable fluidez, viráronse incómodas para a sociedade urbana. Area longa, area grande, pequena, arnela, brava, barra, ribeira, ancoradoiro, canelas, louro, lourido, lagoelas, lagoa, area longa, un retrouso circular envolve a beiramar, repetindo topónimos que reflicten moito máis do que na actualidade percibimos. Fronte a esa fondura anterga de conexión coa praia nutricia, restrinximos a experiencia a aparcadoiro, apartamento, chiringuito, ducha e bandeira azul. Nos recentes veráns, engádense as vivendas móbiles, que avanzan ousadas e incontables polas pistas dos chamados tramos naturais, levando parte do confort doméstico a emprazamentos que se definen xusto polo contrario: unha pegada antrópica reducida. Os areais son os espazos máis demandados pola sociedade occidental, que procura lecer de bordo de auga O triángulo cultural e económico praia-vacación-verán apenas ten un século de existencia e aínda menos décadas o seu cuño urbanístico na paisaxe. Moitos concellos afirman non dar xestionado a presión sobre os areais: son os espazos máis demandados pola sociedade occidental, que procura lecer de bordo de auga, acompañado dunha boa escolla de servizos e unha paisaxe impecable. Porén sendo lugares tan ansiados, o compromiso con eles é moi feble. Pouco serven as abondas experiencias escolares e asociativas de custodia de praias. No verán impera o desleixo: o abandono do lixo persoal, o atallo sobre a duna, a rodada do vehículo ata a seca. Fóra do ambientalismo, persiste a trabucada visión de autorrexeneración permanente do areal. Non precisa de coidados, só a devastadora retirada de argazo antes das visitas. Protección e conservación En xullo aprobouse a Lei de ordenación e xestión integrada do litoral de Galicia. Hai gran desacordo cos obxectivos trazados para cada área: de protección ambiental, de mellora ambiental e paisaxística e de reordenación, por degradación, difícil ou imposible renaturalización. En concreto, teremos no futuro máis areais íntegros, respectados e sans? É dúbida grande. A quentura das cunchas e coios esmiuzados perdura ata a noitiña e imita a calor dos corpos queridos. Entre os grans das cordilleiras derruídas ao pe do océano e as Perseidas, por veces tamén paira a ausencia das persoas que xa non están con nós. A camiñante apaña crebas de agarimo antigo, po de estrelas esparexido no areal. E bo é que a area, quen tanto acorda e que os recibe do mar, dá bicos cantos quer.