Gozar do río Tea: un espazo para os peixes e máis!

A boa conservación das súas augas e beiras ofrece condicións inmellorábeis para multitude de animais e plantas. Entre os invertebrados pódese destacar a presenza de tres libélulas pouco comúns e protexidas, como son a esmeralda espléndida (Macromia splendens), a esmeralda de Curtis (Oxygastra curtisii) e o candil de Graslin (Gomphus graslinii). Outra das xoias é unha das especies máis ameazadas da Galiza, o mexillón de río (Margaritifera margaritifera). Como xa apuntamos, e debido á continuidade do río, acolle unha comunidade de peixes de grande interese. Até ben avanzado o Tea os peixes non atopan ningún grande obstáculo, o que permite o remonte daquelas especies que viven no mar e soben aos ríos a reproducirse e desovar, caso do ameazado salmón (Salmo salar), o reo (Salmo trutta fario) ou a lamprea (Petromyzon marinus), acompañando outros como a troita ou a anguía. Da fauna de maior tamaño, a pouco que vaiamos prestando algo de atención, pódense atopar aves como e merlo rieiro ou o picapeixe, e as augas limpas e transparentes son o fogar tamén de mamíferos como a lontra (Lutra lutra) e o auganeiro (Galemys pyrenaica), especie esta última tamén catalogada como en perigo de extinción na Galiza. O roteiro Ten o río Tea multitude de rutas a facer, a que traemos vai desde a vila de Mondariz Balneario até os Pasos de Tatín, por un sendeiro á beira do río e baixo o bosque de ribeira. Saímos desde a vila cara ao río que cruzamos na Ponte Cruxón. Baixando por un pequeno camiño, collemos a pista de terra na marxe esquerda mirando augas arriba. Camiñamos uns dous quilómetros até chegar a unha área recreativa en que atoparemos a praia fluvial de Riofrío, bo lugar onde parar a descansar e tomar unha peza de froita antes de continuar. Despois do repouso seguimos río arriba até pasar baixo un dos arcos da Ponte do Val, e máis adiante pasaremos tamén baixo unha ponte metálica antes de chegar a Ponte Cernadelas, situada a algo máis de un quilómetro. É unha ponte de orixe romana que paga a pena parar a observar, e ten na marxe dereita outra praia fluvial, a do Ceo. Desde alí, por un dos treitos máis fermosos e salvaxes do río Tea, con pozas, rápidos e pequenas praias, alcanzamos os Pasos de Tatín. Se o nivel da auga o permite podemos cruzar os pasos, e atoparemos un muíño que aínda conserva parte dos elementos principais da moenda, onde, en ocasións, algún morcego descansa logo da actividade nocturna. Desde alí podemos desandar o camiño ou subir até o aparcadoiro, se somos un grupo numeroso e deixamos previamente un vehículo. A estrela, o bosque de ribeira A vexetación que medra de forma natural ás beiras do río Tea constitúe un elemento fundamental para o bo funcionamento do ecosistema fluvial. Cando desaparece, xeralmente produto da acción humana, os ríos perden unha parte moi importante de si mesmos converténdose, nos casos máis extremos, en meros condutos de auga de escorrenta. Por estes e outros motivos están protexidos os seus bosques aluviais de ameneiros e freixos e tamén as carballeiras galaico-portuguesas que xunto a diferentes especies de salgueiros e bidueiros, sanguiños, abeleiras, espiños ou loureiros achegan diversidade natural ao ecosistema. O que non se ve no río Tea No paseo polas beiras do Tea é probábel que non se observen mimosas, acacias negras ou matas de bambú, tan habituais na contorna, e en especial na conca baixa do río Miño. E aínda que algúns exemplares aparezan, serán moi poucos se as comparamos coas grandes manchas destas especies invasoras anos atrás. No ano 2008, o Proxecto Ríos coordenado na Galiza pola Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), iniciou un traballo de eliminación desta flora invasora que continúa na actualidade, nos tres quilómetros que van de Ponte Cernadela até os Pasos de Tatín. Paseniñamente, pero sen pausa, durante todo estes anos centos de persoas voluntarias axudaron a curar esa pequena eiva do río Tea, as invasoras. Na actualidade unha brigada da Dirección Xeral de Patrimonio Natural de Pontevedra ampliou ese traballo a todo o río Tea e parte próxima do Miño. A experiencia do traballo co voluntariado, a dos axentes e a coordinación entre ambos vén demostrar como con constancia é posíbel gañar terreo ás invasoras e recuperar o bosque de ribeira autóctono. Custodia fluvial Froito deste traballo, entre diversos sectores da sociedade, no ano 2014 asinouse na Galiza o primeiro acordo de custodia fluvial, entre unha asociación ecoloxista e un organismo de conca. "O Convenio entre a Confederación Hidrográfica do Miño-Sil e Adega para realizar actuacións de custodia fluvial no río Tea, no Concello de Mondariz, entre Ponte Cernadelas e os Pasos de Tatín" é un modelo para avanzar nunha conservación colaborativa dos nosos ríos.