Coidadoras, 12 anos de loita laboral

O Servizo de Axuda no Fogar (SAF) é na Galiza o servizo de atención a persoas dependentes con maior demanda, con case 26.000 usuarias no país. Un sector feminizado con baixa valoración social que loita por mellorar unhas condicións laborais que apenas avanzaron na última década pese a que non hai moito, en plena crise sanitaria, a axuda no fogar era declarada un servizo esencial para a sociedade. É este un servizo chamado a aumentar a súa demanda co paso dos anos pois a idade media do envellecemento na Galiza non fai máis que medrar (de 39 anos de idade media no 1992 a 48 no 2022) convertendo o noso país no máis avellentado da Europa. Esta demanda constitúe un desafío para as políticas públicas, pois a poboación dependente non fai máis que aumentar cada ano incrementando a demanda e a necesidade de recursos económicos destinados a este fin. Tan só nos últimos dous anos o incremento dos custos do servizo para os Concellos aumentou un 33% superando os 200 millóns de euros. A maior parte deste incremento responde á necesidade de suba salarial ás traballadoras do sector para adecuar os salarios ao incremento do IPC e a incorporación de usuarias ao servizo, motivo polo cal os Concellos demandan cada vez con máis forza unha mellora no financiamento por parte da Xunta de Galiza e do Goberno do Estado. Mulleres en precario As traballadoras do SAF, mulleres na súa inmensa maioría, son traballadoras pobres debido á precariedade do sector. Moitas delas teñen xornadas de poucas horas –con horarios incompatíbeis con calquera tipo de conciliación– que apenas lles permiten chegar a fin de mes, e as que realizan xornadas completas cobran o salario mínimo. As mulleres deste sector levan máis de 12 anos reclamando a revisión e actualización do seu convenio colectivo para acadar condicións dignas nas que prestar este servizo, nunha loita colectiva que ten como fin último conseguir que o servizo sexa público na súa totalidade e se garantan salarios e horarios dignos e condicións que permitan prestar o servizo nas mellores condicións posíbeis para traballadoras e usuarias. O pasado ano nun novo intento por anovar o convenio colectivo sucedéronse varias greves e mobilizacións no país que non conseguiron o acordo necesario, pois a patronal continúa negando a regulación da xornada, o incremento do prezo por quilometraxe e pretende x suprimir a revisión salarial ademais de seguir negando melloras fundamentais para a prestación do servizo con garantías. O sector loita por mellorar as condicións das traballadoras peor situadas, que son aquelas que traballan nas empresas concesionarias, aí onde o servizo está privatizado e o lucro empresarial se coloca por diante dos dereitos laborais. Hai apenas uns días, o 2 de outubro, traballadoras do SAF delegadas da CIG pechábanse na Consellería de Política Social reclamando a revisión do convenio colectivo e a recuperación para a xestión pública directa do servizo, único xeito de garantir as mellores condicións para a prestación do servizo e para unhas mellores condicións laborais que permitan unha mellor atención ás usuarias. Xunta e Concellos Ante esta acción, informaba Nós Diario, Política Social indicaba que as competencias nesta materia son dos Concellos porque ao ser xestión local aplica o convenio do sector e son estes os que escollen o modelo de atención do SAF –xestión pública directa, mixta ou privatización– e en última instancia son os que asinan os contratos coas empresas que explotan ás traballadoras. Porén, as traballadoras defenden que a lexislación sobre dependencia que regula o SAF é autonómica e a Xunta de Galiza ten tamén responsabilidades nas condicións en que presta o servizo, aliás, como elas mesmas reclaman, a loita das traballadoras pasa tamén por demandar dos Concellos compromisos firmes para o pago dos salarios/hora onde o servizo se presta de forma directa e a reclamar ás concesionarias salarios dignos para as traballadoras aí onde existe privatización do mesmo. A crecente mobilización do SAF coloca na axenda política a necesidade dunha fonda revisión do servizo de axuda no fogar O SAF leva anos de loita e mobilizacións por condicións dignas no emprego, neste último ano diferentes greves e accións reivindicativas esixiron melloras laborais en concellos como Ferrol, Compostela, Moaña, Carballo ou Ponteareas, conseguindo nalgúns deles avances significativos. A crecente mobilización do SAF coloca na axenda política a necesidade dunha fonda revisión do servizo de axuda no fogar e abre o camiño ao conxunto do sector para a defensa dun convenio galego que actualice e mellore as condicións laborais das traballadoras.