E se a chuvia soñase

Chove para que eu soñe, bisba Novoneyra. Outro micropoema na rede adianta: no verán botareime en cara cando non a mollei na chuvia. Secou a cúpula de cristal da troposfera e raiou o azul. Na tardiña un borrancho de nubes acurta o día. As follas dos tulipeiros e xinkgos triscan no parque coma se a prata do sol acabase de escachar contra o chan. Revoa a follarada ciscada, crocante. Escampou, vaia. Choveu ás cuncas, nalgunhas comarcas case a metade por xunto do que se agarda nun ano. Cousa rara foi, amais, o repenique tropical da auga, que viña dunha latitude máis ao sur do que lle acae. Ás enchentes dos ríos sumouse o cachón dos encoros abertos sen taxa. A salinidade do fondo das rías caeu en poucas horas. Nos areais perdeuse a cría dos bivalvos e as centolas andan mirradas de máis para asistiren ás ceas de Nadal. As labradoras resistentes volven á veiga enchoupada e confirman que a horta de outono só alimenta ao dono mentres apartan esta insólita bicharada primaveral. O outono quente trae o demo no ventre. E alá van tres anadas nas que o grelo bota de menos o frío. Esta é a cuestión diferencial. O abandono da aldea Tanto os servizos de protección como os medios de información andaron de acó para aló dando conta de estradas cortadas e baixos anegados. Pouca novidade. Ata o malhumor que renxía nos soportais semellaba reseso. A urbanización do territorio aborrece a presenza da auga. Porén, as avenidas de San Simón, antes ou despois sonadas son. Outubro chuvioso torna o labrador venturoso. Quizais acontece que xa non somos labradoras? Velaí: máis do 60% da humanidade vive en urbes. En Europa supérase o 73% e mesmo en Galicia, só nas sete cidades –con cadansúa área metropolitana– residimos, polo baixo, millón e medio de persoas. Millón e medio que non aturamos a barruzada? En 1982 Blade Runner amosaba o futuro con fasquía de megacidade abafante, chuventa, oriental e noitébrega. E o futuro alcanzounos. Consonte o abandono da aldea, arruínase unha lingua que abraia pola precisión científica coa que explica o funcionamento do territorio. Millón e medio de vilegas non enredamos nas pucharcas, nin enzoufamos as botas no bulleiro. Non transmitimos –mesmo descoñecemos– o que é a braña, o tremedal, a gándara ou o lameiro. Non levamos a auga e supomos que na cidade todas as súas canles están baixo control. Non reparamos no poderío dos amieiros, canteiros vexetais a ampararen as veigas. Ou as varxas? Perdemos a conexión con esas verbas –apelidos tan enxebres–, xestadas nun labor comunal milenario. Non sentimos o ridículo de estender céspede artificial na Xunqueira, no Campo da Ínsua ou no Chan da Varcia. Á par que o coñecemento, a ignorancia que posuímos medra en cada xeración, máis arrogante e vulnerable que a anterior. A urbanización, pouco modesta, ocupou leitos de inundación –dos que alerta a toponimia–, obrigando á auga a anegar novos espazos e en maior medida. Medran as superficies artificiais, interrómpese a drenaxe do territorio, a recarga de acuíferos atráncase e aumentan a escorrentía e erosión superficial. É realmente a auga o problema? O desenvolvemento mídese en m² pavimentados e infraestruturas indiferentes ao espazo no que se chantan. Ata Chipperfield afirmou hai uns días que por vez primeira está a cuestionar a autoridade do progreso. Os encoros abertos sen taxa. A salinidade do fondo das rías caeu en poucas horas. Nos areais perdeuse a cría dos bivalvos O ciclo da auga Máis do 70% do planeta está tapizado en seda azul. O século XX enfarrañouna sen medida: requeceu regatos no proceso industrial, luxou os océanos con almacéns flotantes de plástico, violou acuíferos sen pudor, abafou a atmosfera e estragou o veludo turquesa do xeo. O século XXI leva as mesmas trazas: megalópoles, macroencoros, fracking, macroplantacións, todo emporca e esgaza. Todo agride o ciclo da auga e en todas as fases: marca do antropoceno e da súa hiperaceleración actual, que coloca ao ser humano contemporáneo como o responsable do deterioro ambiental. No entanto, o ciclo axéitase e perpetúase incorporando o que atopa. Cada pinga que cae ten 4.500 millóns de anos. Desde o inicio da formación do planeta a auga mantén un volume constante e a ciencia aprendeu a descifrar a súa memoria en rexistros case poéticos: estalactitas, glaciares, aneis das árbores, isótopos e ruínas. Se a chuvia soñase, sería o soño de cada pinga, infinitamente repetido, o mm² que a recibe e reparte sen condenala. Na banda temperada e megaurbanizada do planeta, en concreto nesta fachada atlántica afeita á poalla, mellor sería manterlle o paso á auga. E á vez, discorrer un pouco por que 2.200 millóns de persoas non dan accedido a ela.