Biometría, información persoal e seguridade

Desbloquear o móbil apuntando coa cámara á nosa cara, acceder á nosa conta a través da banca electrónica, pasar unha fronteira co pasaporte biométrico, fichar e acceder ao posto de traballo coa pegada dactilar e outros tantos procesos nos que xa non usamos contrasinais ou tarxetas de identificación son prácticas cada vez máis habituais. Estamos a ver unha substitución dos contrasinais alfanuméricos por contrasinais biométricos para o uso habitual de servizos e plataformas, algo que pode provocar que nos fagamos preguntas sobre a seguridade e tamén sobre a privacidade destes valiosos datos. Un contrasinal tradicional ou un patrón de desbloqueo podemos cambialo a vontade, pero non sucede o mesmo coas nosas características persoais. Que é a biometría A biometría é a ciencia e a tecnoloxía da medición e análise das características físicas ou de comportamento propias de cada persoa, neste caso coa finalidade de identificala. As características físicas serían, por exemplo, os ollos, as pegadas dactilares ou a faciana. As de comportamento serían a sinatura, a fala ou a forma de camiñar. Cada ano, na lista de contrasinais máis usados aparecen a palabra "contraseña" e "12345" As vantaxes destas tecnoloxías son claras: os contrasinais biométricos son máis seguros que os tradicionais (cada ano, na lista de contrasinais máis usados aparecen a palabra "contraseña" e "12345"), non hai que lembralos, anotalos, non se poden perder e son moito máis difíciles de suplantar ou roubar. Todas estas vantaxes son as que están puxando pola implantación destes sistemas, tanto en servizos persoais como empresariais e na administración, pero tamén existe certa preocupación sobre se este tipo de seguridade vai en detrimento da privacidade. Que pasa se xuntamos o uso do recoñecemento facial con cámaras de circuíto cerrado nas cidades? Estamos seguras de que non se van facer usos indebidos dos nosos datos? E, en todo caso, que podemos facer para protexelos? Segundo persoal investigador, empresas e persoas expertas, almacenar datos biométricos nos nosos propios dispositivos (como o móbil) considérase máis seguro que se os almacena nun servidor o provedor do servizo, aínda cos datos cifrados. E para estar seguros de que son fiables como método de acceso, podemos configurar un conxunto deles, como combinar un contrasinal biométrico físico con outro de comportamento ou co tradicional alfanumérico. A seguinte pregunta é: que pasa se non me sinto segura usando este tipo de identificación en todas as situacións? Pode calquera empresa cambiar a forma de acceder aos seus servizos e obrigarme a usalo? Poden solicitarme os datos biométricos? Segundo a Axencia Española de Protección de Datos e o Regulamento Xeral de Protección de Datos (o famoso RXDP que atopamos citado en todas as webs, por exemplo), a resposta é que non en todos os casos. Unicamente é posible facelo se as persoas usuarias aceptan o tratamento destes datos de forma explícita e o tratamento por parte da empresa solicitante é o axeitado. A principios deste ano un ximnasio de Santander foi multado por obrigar a unha usuaria a proporcionar datos biométricos para o acceso ás instalacións, concretamente a pegada dixital. A usuaria considerou que esta solicitude era excesiva e a empresa respondeu dándoa de baixa sen ofrecer alternativas. Ademais, a investigación realizada achou que a empresa estaba almacenando datos biométricos de usuarios xa dados de baixa, unha mala praxe prohibida pola regulación antes mencionada. Venda de datos Tamén este ano, os medios fixéronse eco dunha curiosa campaña: vender un escaneado do iris a cambio de criptomoedas, conseguindo captar 400.000 usuarios tan só en España. Neste caso, a AEPD prohibiu de forma cautelar a venda destes datos, por estar considerados de especial protección polos riscos que pode comportar, entre eles a suplantación de identidade. Nas mesmas noticias, vemos publicadas reaccións de persoas expertas e nun caso destacaba unha que dicía: "Ten os mesmos riscos que cando fotocopian o teu DNI", algo que ao que estamos afeitos e que normalmente non poñemos en dúbida (como cando chegamos a un hotel, por exemplo, que permitimos o escaneado do noso documento de identidade) mais é unha práctica arriscada que ademais a AEPD sinala como ilegal. Coñecemos os nosos dereitos en canto a identificación e como protexernos? O avance da tecnoloxía, por segura que sexa, esixe unha actitude activa, de vixilancia e de información para protexernos, tomar medidas de seguridade e precaucións necesarias. Tamén saber a quen recorrer se sufrimos un roubo ou abuso dos nosos datos.