Carmela Silva, presidenta da Deputación de Pontevedra: "O Goberno de coalición que temos co BNG é exemplar"

—Vostede, diríanllo xa tantas veces, é a primeira presidenta dunha Deputación provincial galega. E creáronse en 1812! Tamén fun a primeira portavoz dun grupo político no Senado. Éncheme de satisfacción que as mulleres vaiamos ocupando os postos de liderado e representatividade e ser visibilizadas. Enténdoo como unha aportación ao 52% que somos as mulleres no mundo, e sei que chegamos a estes espazos grazas ao movemento feminista. Hai moitos grupos políticos comprometidos coa igualdade, pero foi o feminismo quen nos trouxo aquí, foron as mulleres que sempre o defenderon e traballaron, mesmo con risco para as súas vidas, como as sufraxistas. Síntome parte dese mundo feminista herdeiro doutras pioneiras. Pero que en pleno século XXI aínda sigamos dicindo “a primeira muller que…”. —Sitúase a declaración da ONU, en 1975, do Ano Internacional da Muller como un punto de aceleración dese avance, pero segue a ir paseniña a mudanza? É bastante inxustificábel que aínda non haxa paridade en cada eido da actividade humana. No mundo occidental, en Europa, alcanzamos dereitos que hai cen anos eran impensábeis, pero en moitos lugares do planeta as mulleres están en situacións de subordinación e falta de representatividade como hai cincocentos anos e sen apenas avances. Nunhas áreas do mundo, adiantamos moito, moitísimo, nos últimos cen anos, pero sempre temos enriba da cabeza a posibilidade de retroceder. Estámolo vendo coa aparición de partidos de ultradereita en Europa que teñen nos seus frontispicios a negación mesmo das violencias machistas. Xa o dicía Simone de Beauvoir: “Mulleres, sempre alerta!”, porque calquera crise política, económica, ideolóxica ou relixiosa sempre trae a consecuencia de dar marcha atrás nos dereitos das mulleres. É unha loita continua, esgotadora pero apaixonante, porque defendemos o máis fermoso, a igualdade, e mudar o sistema patriarcal e as inxustizas en moitos eidos que leva aparellado. Porque os avances na igualdade implican tamén melloras na economía, na defensa do medio ambiente e no conxunto da humanidade. Porque o feminismo é unha loita polo cambio dun sistema desigual. —Na actualidade, hai unha polémica sobre un aspecto da Lei de Garantía Integral da Liberdade Sexual, coñecida como lei “do só si é si”, e a modificación que promove o PSOE, referida a un único aspecto sobre as penas cando a lei é moito máis ampla. A lei era necesaria porque era preciso deixar claro que cando as mulleres somos agredidas sexualmente, iso debía ter sancións máis duras que na anterior norma. Cando elaboras leis, poden aparecer aspectos a mellorar, neste caso no referido aos tipos penais e ás sancións de cada un deles. Iso modifícase e non pasa nada. O que acontece é que os partidos que non defenden os dereitos das mulleres, que os levan ao Tribunal Constitucional, como foi no caso da lei do aborto ou da de igualdade, agora levantan a bandeira de que defenden a igualdade opoñéndose a esta lei. É fariseísmo político. Xa en tempos de Mariano Raxoi se modificou o Código Penal e se produciron rebaixas de penas a homes condenados por violencia sexual. A lei é un avance e debe contribuír a que as mulleres nos sintamos máis seguras. Prodúceme unha dor enorme que cando as rapazas empezan a saír de noite as súas nais e pais queden preocupadas, e seguen advertindo perigos: “Ten coidado, non voltes soa, non vaias por lugares mal iluminados, cando collas un taxi anota a matrícula e envíama…”. Iso non pasa cos rapaces. Por iso hai que seguir lexislando, para alcanzar todos os dereitos e podermos vivir en espazos sen medos e sen ameaza. —Leva oito anos presidindo a Deputación nunha coalición co BNG que desde fóra parece de boa convivencia. O futuro semella que vai obrigar, desde os concellos á Xunta e ao Goberno estatal, a que a cultura de pactos políticos e coalicións sexa habitual. Cal é a clave para que os acordos sexan cómodos para os grupos involucrados? Creo que somos un Goberno exemplar desde o primeiro momento. Iso débese a que fixemos un acordo con liñas claras sobre o que debíamos transformar, sobre o modelo de investimento nos concellos, que ía pasar da dedocracia a un financiamento baseado en criterios obxectivos para mellorar a vida da xente, unha aposta clara pola igualdade, a cultura e o medio ambiente, por unha mobilidade amábel, reivindicando a memoria histórica, garantindo servizos e dereitos en todos os municipios. Nunca nos separamos desa folla de ruta. Tamén ten que ver coas persoas. Tanto eu como o vicepresidente, do BNG, somos persoas con longa traxectoria de Goberno local, e sabemos que o importante é gobernar ben. Dialogamos moito e pomos enriba da mesa ideas, debatémolas conxuntamente e chegamos a acordos de maneira doada, cada vez máis doada, porque ao principio tiñamos que engraxar mecanismos, coñecernos e asegurar a confianza mutua. Non é que parezamos un Goberno unido, é que o somos. A relación política e persoal é extraordinaria. Somos dous grupos político diferentes e temos discrepancias, claro… —Porque tamén compiten. Si, pero nas Deputacións é máis doado acordar porque non somos de elección directa. —Baltar reivindica que se faga así. Tamén o creo. Somos a única Administración que distribuíndo recursos públicos, para garantir o financiamento sobre todo dos concellos de menos de 20.000 habitantes, non se elixe directamente. Facelo por partidos xudiciais é democrático igualmente, pero seríao máis coa elección directa. —Tantos espazos de poder en pirámide (Concello, Deputación, Goberno galego, estatal e europeo) faime lembrar a profecía de Valentín Paz Andrade cando nacía a autonomía: "Podemos rematar nunha elefantíase administrativa”. Vostede coñece todos eses chanzos políticos. Como evitar as duplicidades? Creo que hai que aclarar máis as competencias de cadaquén. E onde falta máis definición é no mundo local, que é o máis próximo á veciñanza. A xente pídelle aos gobernos locais porque son os máis inmediatos, e faino en emprego, medio ambiente, vivenda, necesidade sociais… E os concellos teñen que dedicar uns recursos que moitas veces non teñen. Moitas comunidades autónomas, a galega en particular, estabelece normas e procedementos que obrigan o mundo local, cando non son a súa competencia, por exemplo en política social ou unha parte da educativa. E iso hai que contemplalo cando falamos de financiar autonomía e poder local, que teñen que ir da man. Debe haber unha segunda descentralización cara ao mundo local, seguindo o principio de subsidiaridade da Unión Europea: que cada Administración faga aquilo que pode facer mellor. O mundo local hoxe está infrafinanciado. A día de hoxe, as deputacións son imprescindíbeis. Sei que está en debate a súa vixencia, pero somos a garantía de que os concellos pequenos teñen un órgano de referencia que lles garante servizos, recursos e dereitos. Sen Deputación, a maioría dos concellos de Pontevedra non poderían garantir tantos e tantos servizos: saneamento, administración electrónica, servizos culturais democráticos, bibliotecas, instalacións deportivas, xestión de residuos... Nun mundo ideal, a Xunta tería un financiamento abondoso para os concellos e non gobernaría a dedo, non asinaría convenios a meirande parte das veces só cos concellos do PP. Pero esa é a realidade discriminadora da acción da Xunta actual que nós procuramos reequilibrar tratando todos os concellos por igual, sexan da cor que sexan. —O horizonte inmediato son as municipais, pero o PSdeG aínda non ten candidato ou candidata definida para a Xunta. Vostede é a presidenta do partido, non lles vai tardando definilo? Faranse unhas primarias que é o que corresponde estatutariamente. Este 28 de maio vai decidir moitas cousas porque a xente é moi lista e sabe quen defende mellor os seus intereses. E son eleccións municipais e non estatais. Non teño dúbida de que o PSOE vai ser a primeira forza municipal no Estado e na Galiza obteremos un resultado extraordinario. Tan bo como o de 2019. Isto vai repercutir porque os líderes estabelecen esa vinculación, pero teño claro que de aquí ao 28 de maio o que corresponde é falar de política local. De cara a decembro, Feixoo a día de hoxe creo que non ten opción de gobernar no Estado, por máis que hoxe vivimos unha vida política cambiante e complexa e el teña o apoio de todo o aparato mediático da dereita e da ultradereita. Só despois virán as autonómicas. Debemos despreocuparnos agora de quen será o candidato, temos Goberno na práctica totalidade das grandes cidades e encabezamos tres deputacións. Temos moito poder político na Galiza e debemos traballar para que a xente coñeza o noso proxecto. Galegos e galegas precisan mensaxes rigorosas e cando rematen estes dous procesos previos, teremos as primarias correspondentes. Ese debate non corresponde agora. Co Goberno do PP, estase perdendo moito do enorme talento que temos, e marcha fóra; mentres medra a produción industrial noutros territorios, aquí descende e preocúpame a situación dramática da sanidade e a falta de proxecto de futuro que nos deixa o tándem Rueda-Feixoo, que non é quen de explotar todas as nosas potencias. Valentín [Formoso] é un previsíbel candidato moi potente, pero a elección farase cando corresponda. —Como resolver a distancia da xente nova a incorporarse á acción política? Todos temos que achegarnos á mocidade dun modo diferente. O mundo cambiou, con moitos avances dun día para outro, unha sociedade dixitalizada, na que a información chega fragmentada e con moita “noticia falsa”, pero temos que achegarnos con humildade e escoitando moito, traballando nos eidos onde se moven, onde teñen o ocio, na universidade, nos centro de FP e bacharelato. Escoitando, dándolles responsabilidades e asumindo as críticas que nos fan e non sentirnos atacados. Eu achegueime á política porque vivía nunha ditadura e quería liberdade. A xente hoxe ten outras demandas, hai problemas de emprego, de vivenda… e a xente nova levanta outras bandeiras que temos que facerlle ver que poden realizarse a través da intervención política. E tamén as mulleres: só hai un 25% de alcaldesas, e iso ten que mudar, tampouco houbo nunca unha presidenta galega ou en Madrid. Hai só cinco presidentas da deputación en España. Temos que chegar á paridade e pasar do 60-40% ao 50% e obrigar ás listas cremalleira para que haxa igualdade real de representación. E facelo axiña.