Manipulación de etiquetas

Non me acorda en que mundial de fútbol xogaban Romenia contra Colombia e, cando atacaba esta última, o locutor da TVE decía que atacaba o “equipo latino”. Os colombianos eran os latinos e os romenos non o eran. Daquela decateime de que se empregaba o adxectivo latino para indicar só a persoa dun país americano independizado do Reino de Castela e de lingua oficial castelá. E os haitianos ou os brasileiros ou os quebequeses non serían tamén “latinos” por falantes dunha lingua latina? Seica non. O latino por excelencia era o español, o castelán. Do mesmo xeito que o reino de Castela fagocitara o adxectivo español (ou sexa, na súa orixe occitana: persoa do sur da Marca Hispánica, peninsular), Castela fixera o mesmo en América co xentilicio latino (ou sexa: dun territorio onde se fala unha lingua neolatina, porque tan latino é un moldavo coma un sardo ou un galego), e así, este glotónimo designa en América unha realidade expresada só en castelán (p.e. música latina), e unha etiqueta en orixe común a toda a península unicamente sinala algo expresado castelán (Filoloxía Española, Literatura Española, cultura española etc.). A Castela expansiva roubou para si dúas etiquetas comúns. O castelán é o español e o latino por excelencia. Gallaecia fronte a Lusitania Os irmáns do sur, tamén expansivos, fan algo semellante: ocultan todo o que teña que ver con Galicia (coa Gallaecia) e exaltan todo o que teña que ver coa Lusitania, como se tivesen vergoña das súas orixes galaicas. Hai anos o Mérida C.F. xogara un partido amigable contra o Vitória do Guimarães. Gañara o Vitória e o comentarista da RTP louvara o xogo bonito do “equipo lusitano”. Lusitano? Máis lusitano có equipo da capital da histórica da Lusitania, Mérida? Evidentemente, como ía decer o locutor que o equipo vencedor era un equipo “galaico”? Daríalle un mal… De visita en Guimarães O mesmo que se imos ao Museu Martins Sarmento de Guimarães a admirar as pezas tiradas da citania de Briteiros… por todas partes aparece Lusitania, Guerreiro luso-romano etc. Nin unha soa referencia á Gallaecia ou aos galaicos. Quizais por iso os arqueólogos portugueses difundiron con tanta ansia o de “cultura castreja”, para evitaren “cultura galaica” (e logo entre nós tamén houbo quen se emocionou co de castrexo), así nada lembraba ao galaico. Por que esta teimosa intención en negar ou agochar a Gallaecia? En España substituíuse de maneira progresiva Galicia por “Noroeste” Collan vostedes calquera manual escolar portugués, saltan nun pestanexo da cultura “castreja” e luso-romana a Afonso Henriques. E a Gallaecia? E o reino suevo con capital en Braga? Se acaso un paragrafiño nalgún groso manual de Historia de Portugal. Compróbeno. Vén isto a conto porque na actualidade continúa a manipulación e falsificación de etiquetas, agora tamén desde Asturias. Vemos como os responsables do Parque Histórico de Navia e do Goberno asturiano falaban ata agora dos 70 castros galaicos lucenses albións da terra Eo-Navia (Coaña, Mouguías, Chao Sanmartín, Pendía, El Castelón etc.) como pertencentes á “cultura de transición astur-galaica”, cultura “castreña” etc. Pero como son castros situados en Asturias, agora xa son ástures por decreto, e así figuran xa en coleccionables de xornais asturianos ou nas máis recentes publicacións. Unha nova negación por ocultación: sempre se evita a palabra maldita: Gallaecia. O peor é cando desde Galicia se fai seguidismo deste negacionismo. O mesmo acontece coa lingua E igual pasa igual coa lingua. En principio acéptase unicamente unha denominación mixta: galego-portugués, galego-asturiano etc. Nunca galego, por favor!. Máis tarde enchen peito chauvinista e esquecen o básico, e as linguas xa son só “portugués” ou “eonaviego”, como son só “lusitano”, “castrejo”, “castreño” ou “ástur” os termos históricos. É como se a afirmación da hispanidade, da lusitanidade ou da asturianidade pasase obrigatoriamente pola irracional negación da histórica galeguidade. Certos nacionalismos expansivos andan sempre con ese dobre xogo: ou apropiación de etiquetas comúns, ou negación e ocultación de etiquetas históricas. En España fíxense na substitución progresiva de Galicia por “Noroeste” nos últimos anos: as borrascas entran polo Noroeste, hai congresos de cultura do Noroeste etc. Nós, desde Galicia, non deberíamos reproducir este xogo. Por exemplo, que é iso de euro-rexión Galicia-Norte de Portugal ou encontros do Noroeste? É Gallaecia, sen máis.