A República de Artsakh anuncia a súa disolución a partir de xaneiro de 2024

As autoridades da República de Artsakh anunciaron esta quinta feira a súa disolución o 1 de xaneiro de 2024, tras máis de tres décadas de control do territorio, a raíz da ofensiva militar da semana pasada por parte de Acerbaixán, que se fixo co dominio da rexión. Case a metade da poboación de Artsakh xa marchou a Armenia: "Deixei todo atrás; non teño nada, non quero nada" Artsakh, situada no sur do Cáucaso, é unha área maioritariamente poboada por persoas de etnia armenia (95% da poboación) que pasou a xurisdición de Acerbaixán en 1923 como Nagorno Karabaj (nome co que é denominada baixo o dominio de Acerbaixán), e que posteriormente, en decembro de 1991, proclamou a súa independencia. Samvel Shahramanián, o presidente de Artsakh, asinou un decreto que contempla que a república deixará de existir a partir do primeiro mes de 2024 debido á "grave situación a nivel político e de seguridade" e "coa prioridade garantir a seguridade e os intereses vitais da poboación". Así mesmo, o documento presidencial recolle "a disolución de todas as institucións estatais e as súas organizacións subordinadas". "A poboación de Artsakh, incluída a que está fóra da república, debe familiarizarse, tras a entrada en vigor deste decreto, coas condicións de reintegración presentadas por Acerbaixán para adoptar unha decisión independente e individual sobre a posibilidade de quedarse no territorio", asevera este comunicado. O documento resalta que a decisión "ten en conta o acordo alcanzado con Acerbaixán, mediado polas tropas de pacificación rusas, para o paso libre, voluntario e sen restricións dos residentes". Perigo de "limpeza étnica" As autoridades armenias elevaron esta quinta feira a máis de 65.000 (máis da metade da poboación) o número de persoas desprazadas chegadas desde Artsakh ao seu Estado tras a toma de control do territorio por parte de Acerbaixán. Ademais, advertiron do perigo de que se produza unha "limpeza étnica". 20 mortes por unha explosión en Artsakh no medio dunha fuxida masiva O primeiro ministro de Armenia, Nikol Pashinián, afirmou o pasado domingo que a posibilidade de que a poboación de etnia armenia deste territorio se trasladase a Armenia no marco da reintegración de Artsakh en Acerbaixán estaba aumentando. Pola súa parte, as autoridades de Bakú (capital de Acerbaixán) manifestaron que a súa intención é que estas persoas poidan permanecer nos seus fogares, se ben as de Ereván (capital de Armenia) mostráronse escépticas sobre estes compromisos e decenas de miles de persoas optaron por abandonar o territorio. A raíz dos últimos acontecementos, Davit Babayan, antigo ministro de Exteriores de Artsakh e asesor de Shahramnián, anunciou esta quinta feira a súa intención de entregarse ás autoridades de Acerbaixán. "Todos saben que estou na lista negra de Acerbaixán e as autoridades aceríes pediron que me traslade a Bakú para unha investigación", dixo. "Tomei a decisión de ir hoxe [por esta quinta feira] de Stepanakert (capital de Artsakh) a Shusha (localidade de Acerbaixán). Esta decisión causará moita dor e estrés, principalmente aos meus seres queridos, mais estou seguro de que a van entender. Que non compareza ou peor, que escape, causaría un gran dano ao noso pobo, que xa sufriu moito, e, como home honesto, traballador, patriota e cristián, non podo permitilo", engadiu. A decisión de Babayan chega un día despois de que as autoridades de Bakú anunciaran a detención do ex ministro de Estado [cargo equivalente a primeiro ministro] de Artsakh, Ruben Vardanián, cando intentaba entrar en territorio armenio. Pola súa parte, Armenia presentou unha apelación ante o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos. Éxodo masivo a Armenia O primeiro ministro de Armenia alertou de que "nuns días non quedarán armenios en Artsakh", ante a fuxida en masa desta comunidade da república. "É algo que estivemos advertindo desde hai moito tempo á comunidade internacional", dixo Pashinián. 6.650 persoas foxen de Artsakh por temor a unha limpeza étnica O mandatario de Armenia afirmou ademais que "se as declaracións de condena non se ven seguidas de decisións políticas e legais adecuadas, as condenas convértense en actos de consentimento do que está pasando". "O máximo deber a día de hoxe é recibir os irmáns e as irmás que foron desprazadas pola forza de Artsakh, da forma máis atenta posíbel e cubrindo as súas necesidades máis urxentes", sinalou o líder armenio sobre o proceso de acollida actual. Escalada do conflito A situación en Artsakh empeorou o pasado 19 de setembro, cando Acerbaixán emprendeu "medidas antiterroristas de carácter local" que implicaron un ataque rápido sobre a república, tras acusar a Armenia de acumular tropas na zona. O Goberno armenio cualificou o operativo de Bakú como "agresión a grande escala contra o pobo". Un día despois, as autoridades de Artsakh anunciaron un cesamento do fogo con Acerbaixán alcanzado coa mediación das forzas de paz rusas, polo que Bakú confirmou o cesamento das súas "medidas antiterroristas", momento en que comezou o éxodo de persoas de etnia armenia fuxindo do territorio. O territorio de Artsakh foi escenario de recorrentes enfrontamentos entre armenios e aceríes desde a guerra de 1988 a 1994. En 2020, os dous Estados enfrontáronse nunha guerra de 44 días polo devandito territorio que terminou coa despregadura do continxente pacificador ruso en virtude da firma dun acordo entre Bakú, Ereván e Moscova en novembro. Porén, desde aquel momento, Armenia e Acerbaixán intercambiaron acusacións sobre as provocacións na zona. A ofensiva rápida de Acerbaixán provocou centos de falecementos Artsakh é unha república (cuxa disolución o vindeiro 1 de xaneiro foi anunciada esta quinta feira) duns 4.400 quilómetros cadrados no Cáucaso Sur cuxo control recuperou Acerbaixán nunha ofensiva militar de apenas 24 horas iniciada o pasado 19 de setembro. Até ese momento o territorio, cunha poboación que é maioritariamente de etnia armenia, estivo máis de tres décadas baixo o control da República de Artsakh, achegada ao Goberno armenio, a pesar de que a maioría da comunidade internacional recoñecía a soberanía de Acerbaixán sobre a rexión. O cesamento do fogo anunciado o 20 de setembro tras a ofensiva de Bakú, que deixou máis de 200 persoas mortas e se saldou co falecemento de máis de 190 militares aceríes, incluíu a desintegración de grupos armados, a retirada de militares armenios (aínda que Ereván nega que estivesen despregados na zona) e a "reintegración" do territorio en Acerbaixán, para a cal decorreron até o de agora dúas reunións entre delegacións de Bakú e representantes da República de Artsakh. No contexto do éxodo provocado pola toma de control do territorio de Artsakh por parte de Acerbaixán, a ministra de Educación de Armenia, Zhanna Andreasián, lamentou esta cuarta feira que o número de menores de idade desprazados é "moi amplo" e dixo que poderían constituír até un terzo do total. Pola súa parte, o titular de Asuntos Sociais, Narek Mkrtchián, resaltou que as autoridades armenias puxeron en marcha unha plataforma para analizar as principais necesidades das persoas desprazadas.