Van den Eynde, un dos principais independentistas espiados: "A orde de espiar debeu vir en última instancia do Goberno dese momento"

Andreu Van den Eynde é unha das máis de sesenta persoas vinculadas co independentismo que foron espiadas co programa 'Pegasus', accesíbel só aos gobernos. O avogado de Oriol Junqueras e de ERC foi avisado por Citizen Lab en 2021 que sospeitaban dunha espionaxe ao seu móbil, que se acabou confirmando. Nesta entrevista non só fala como persoa afectada, senón como avogado, e tamén como experto en ciberseguridade, un dos ámbitos nos que se especializou.
O avogado de Oriol Junqueras, Andreu Van den Eynde, espiado con 'Pegasus'. (Foto: Vilaweb)
photo_camera O avogado de Oriol Junqueras, Andreu Van den Eynde, espiado con 'Pegasus'. (Foto: Vilaweb)

Cando e como puido saber que tiña 'Pegasus' dentro do móbil?

Xa hai meses que Citizen Lab informárame dunha sospeita de infección. En 2021. Por mor dos casos de Roger Torrent e Ernest Maragall, descubertos por WhatsApp, Citizen Lab comezou unha investigación. E solicitou a xente das contornas que enviásemos un arquivo da memoria do noso móbil. Entón detectaron indicios de 'Pegasus'. E agora confirmouse.

É experto en ciberseguridade. Como infecta 'Pegasus'?

De dúas maneiras: nunha fai falta a acción humana (envíanche un SMS ou WhatsApp ao móbil: se o cegas, activas a infección). Na outra, non tes que facer ningún tipo de acción. A infección dirixida contra o teu dispositivo pasa totalmente inadvertida, non deixa ningún rastro visible e non necesitas que cliques nada.

Uf.

Si.

O voso móbil agora aínda vos espía?

Imposíbel de saber. Citizen Lab conseguiu detectar 'Pegasus'. E tardou moitos anos. Pois agora podemos ser espiados por outro sistema ou unha versión máis avanzada de 'Pegasus'.

Quen é Bill?

Quizais o home que sabe máis de 'Pegasus'. Seguramente o único que ten o "saber facer" para detectalo nos móbiles. Bill é un técnico de Citizen Lab que fai cinco anos que se dedica a iso. Soubo atopar os rastros que 'Pegasus' cría que non deixaban, pero que si deixa nos nosos móbiles e que permiten demostrar que fomos infectados. Tivemos a sorte de apoiarnos no traballo de moitos anos dos técnicos de Citizen Lab.

Fixo unha serie de chíos nos que dixo que se cometeron delitos graves, que implican penas de prisión se os cometeu un funcionario.

Cometéronse varios tipos de delitos, todos agrupados dentro do paraugas dos delitos de descubrimento e revelación de segredos; ou, de maneira máis profana, delitos informáticos ou  intercepción de comunicación. Roubáronnos información e interceptáronnos comunicacións e entraron nos móbiles sen autorización. Hai moitos delitos que se cometeron. E estes delitos que se cometeron espiándonos, cando os comete un funcionario levan aparelladas penas de prisión. Uns cinco anos. Delitos graves. E penas de inhabilitación de dez ou doce anos.

Os Estados poden espiar aos cidadáns con permiso dos xuíces. Pasou agora?

É imposíbel que un xuíz o autorizara. Cometéronse delitos. Falamos de máis de sesenta persoas, que engloban xornalistas, familiares, avogados, espiados non polo que facemos senón polo contacto cos políticos. Unha operación desta magnitude, e usando 'Pegasus', que non intercepta chamadas, monitoréache todo o móbil. Poden poñer o micrófono ambiental, gravar coa cámara, facer fotografías, levar documentación, saber todas as chamadas, xeolocalización. Nin en terrorismo en moitos casos autorízase tanto. E agora fano nun grupo de xente que non teñen vinculación con feitos delituosos, nin con terrorismo, nin con narcotráfico? O único patrón é a relación co independentismo. Non hai ningún xuíz que poida autorizar isto. E se un xuíz autorizouno, é igual de delincuente que os que nos espiaron.

O Estado pode espiar?

Se o xuíz do Tribunal Supremo, Pablo Lucas, que autoriza as operacións do CNI, di adiante, si. Pero son operacións reguladas pola súa lei, que normalmente van vinculadas a feitos graves: terrorismo, crime organizado, espionaxe internacional. O problema é que as sesenta e cinco persoas non encaixan aquí.

Dá por feito que é o CNI?

As características do ataque fan imposíbel outra cousa. De entrada,  Pegasus só se dá a gobernos coa venda controlada. Non se aliarán con mercenarios nin coa mafia. Despois, o custo. Oitenta mil dólares por infección. E hai xente, como  Boye, que recibiu quince infeccións. Multiplica. E, en terceiro lugar, o factor político. Todos independentistas. Todo iso fai imposíbel non pensar que isto fíxoo unha axencia estatal. Imposíbel. Se enriba temos as declaracións da policía espñaola, que teñen esta tecnoloxía, dicindo que non a usaron, só nos queda o CNI.

E descontrolados dentro do Estado, podería ser?

Non teñen recursos económicos, nin técnicos, nin loxísticos para facelo. Pensa que nalgúns SMS, para enganar e que o receptor clique a ligazón, saía o seu número da seguridade social. Hai moita información, recursos e diñeiro. Non o fai calquera.

Como se pode saber o autor de dar a orde?

Podes facelo pola vía técnica. E aquí tampouco se darán pistas, agora, de como se pode demostrar isto tecnicamente. Pero o autor da espionaxe pode demostrarse tecnicamente. Esta é unha vía para chegar ao autor. A outra é a vía política.

Que quere dicir?

Mañá Pedro Sánchez pode sabelo e  dicírnolo. Dirannos que é moi difícil. Non o é. Hai un dossier na sede do CNI que leva unha etiqueta co meu nome, o das máis de sesenta persoas. E onde está toda a información dos nosos móbiles, estudada e analizada. E cos nomes de quen o ordene, quen o analice, e a análise. E é alí. Impreso. Cun dossier con tapas. Vaise alí e cólleo. Agora, falta a orde política de levantar o secreto oficial. E iso require acordo do Consello de Ministras. Pasou máis veces. Gobernos levantando e facendo públicos segredos oficiais. O  CESID, agora CNI, xa investigou partidos políticos. A disidencia política. E os  enchaparon e condenaron. Un xuíz requiriu que se levantasen os segredos oficiais e o Goberno fíxoo. O método xa se inventou.

Activará esta vía legal.

Si. E máis espiados en máis países farán o mesmo cos xuíces destoutros países. Supoño. Puigdemont ePonsatí en Bélxica. De feito, xa hai, diría, unha investigación internacional vía Anna Gabriel presentada hai tempo. Podémonos atopar xuíces suízos e belgas investigando.

Confía en que un xuíz español obrigue Pedro Sánchez a revelar quen deu a orde?

Eu son un desconfiado técnico. É o meu traballo. Non me creo nada. Pero podería pasar. Agora, deberemos traballar. Deberemos facer todo o que se teña que facer para chegar ao momento en que os xuíces non teñan máis remedio que pedir unha investigación aos políticos para autorizala. Non confío máis que en nós mesmos.

Quen lles espía? Que diría?

Hai dous tipos de responsábeis. Hai quen fixo a espionaxe, seguramente dos servizos de intelixencia, seguindo ordes políticas que non sei de quen son, pero as ordes de espiar teñen que vir en última instancia do Goberno de quenda. Estes son os autores que deberemos localizar. E logo hai unha segunda responsabilidade. A responsabilidade de protexerme, a min, e a todos os cidadáns. De garantir que obtiven a satisfacción de saber que me espiaron, que se endureceron, onde está, que alcance ten. Todo isto é obrigación do Goberno español de agora. Dío o Tribunal Europeo dos Dereitos Humanos: obrigación positiva de velar para que os seus cidadáns teñan os dereitos civís e políticos protexidos. É o que lle pasou a  Marlaska cando lle dixeron que a súa obrigación era investigar as torturas. Non investigar que pasou xera responsabilidade directa e absoluta cara ao Goberno español.

Pasamos da mesa de diálogo á mesa de espías.

Non mesturaría cousas. Rusia e Ucraína mátanse, e falan arredor dunha mesa. As dinámicas da guerra, da paz, das negociacións, son moitas. Hai mil factores que fan que a vida non sexa tan simple. Eu non me fixo nas negociacións políticas, que farán o seu camiño e non me toca a min dicir cal é.

Experto en ciberseguridade, que lles chamou a atención deste caso?

A confirmación da indefensión dos cidadáns ante os Estados. Son as teorías de Julian Assange e Edward Snowden: a tecnoloxía ao servizo do Estado é tan potente que é moi complicado que os Estados non abusen dela. É moi fácil espiar e politicamente non sofren moito. Isto demostra que todos os Estados fan abusos de poder.

A batalla legal tardará anos, como ocorre con Torrent e Maragall?

No caso de Torrent e Maragall hai dous anos que esperamos que Israel nos envíe unha documentación que achegaría probas técnicas da autoría. Pero neste caso é diferente, porque Citizen Lab avanzou moito neste campo. Iso, agora, é cuestión de vontade política. En quince días pódese resolver. Ou nunca, se non lles dá a gana.

Pedro Sánchez pode saber e explicar aos autores mañá, ou nunca. Esta é a súa tese?

Si, pero se por algunha razón corresen o risco de non revelar información requirida farían un movemento moi arriscado. Se nós conseguimos demostrar a autoría tecnicamente, creo que sería bastante patético.

Quizais o caso parará os pés dos Estados nos seus abusos.

Si. De feito, no Parlamento Europeo acábase de crear unha comisión de investigación sobre 'Pegasus' e están moi preocupados. Espiaron europarlamentarios cataláns. A miña receita para poñer fin a isto inclúe a crítica para pensar que os avogados arranxaremos o mundo. Isto resólvese politicamente, controlando o Estado. E con medidas de autodefensa tecnolóxica.  Proselitismo da capacitación tecnolóxica para os nenos. Iso fago cando visito escolas. Temos que formarnos, coñecer e protexernos da tecnoloxía.

Comentarios