Armenia e o signo dos tempos

Con frecuencia, ao longo da historia, o cambaleo dos imperios viviuse con máis intensidade e de forma máis tráxica nas zonas de fronteira. Cun pé en Asia e outro en Europa, dos sete conflitos armados que provocaron o fin da Unión Soviética nin máis nin menos que cinco estalaron no Cáucaso, a rexión de maior complexidade étnica de toda a Unión. Un dos máis sanguinarios foi o que enfrontou armenios e azerís a principios dos 90 polo control do Nagorno Karabaj. Décadas antes, armenios e azerís (entón denominados Tártaros do Cáucaso) combateron e masacráronse mutuamente durante as diversas crises internas e momentos de inestabilidade do Imperio ruso a principios do século XX, así como durante a guerra civil rusa entre 1917 e 1922, nun período histórico no que os armenios do imperio otomán (a gran maioría do total de poboación armenia por aquel entón) foran exterminados de forma sistemática por parte das autoridades. Acerbaixán explota até as últimas consecuencias as vantaxes que lle proporciona un panorama xeopolítico rexional e global en dramática transformación A historia nunca se repite, pero moitas veces rima. O cambaleo político e militar dunha Rusia na súa versión contemporánea de imperio moderno, provocado polas graves dificultades que está a atravesar por mor da súa ofensiva bélica contra Ucraína, fixo sentir os seus ecos en distintos territorios da antiga Unión, e con especial dureza no Cáucaso Sur. Ofensiva militar En setembro, aproveitando o momento de dificultade que vivía Rusia ante as exitosas contraofensivas ucraínas no leste, as forzas acerbaixanas lanzaron unha ofensiva militar contra o territorio da República de Armenia, conseguindo ocupar decenas de quilómetros cadrados nas zonas fronteirizas. O pasado 12 de decembro supostos "activistas ambientais" apoiados polo Goberno de Acerbaixán iniciaron un bloqueo terrestre da parte do Nagorno Karabaj que aínda segue baixo control armenio, impedindo a saída ou entrada de persoas e o abastecemento de produtos básicos como comida ou alimentos; provocando unha situación que puxo ao límite da catástrofe humanitaria os seus 120.000 residentes. As reaccións internacionais a esta acción bárbara incluíron chamadas ás autoridades acerbaixanas para pór fin ao bloqueo, por parte do Consello de Europa, a Unión Europea, Francia, Alemaña, Grecia, os Países Baixos, Suíza ou os propios Estados Unidos, entre outros. Con todo, non se tomaron nin parece que se vaian tomar accións efectivas por parte de ninguén para pórlle fin. Acerbaixán explota até as últimas consecuencias as vantaxes que lle proporciona un panorama xeopolítico rexional e global en dramática transformación, cunha Rusia (patroa histórica do Cáucaso Sur) en horas baixas, o apoio dunha Turquía cada vez máis reforzada como potencia e unha Unión Europea desesperada por conseguir fontes alternativas ao gas ruso, unha delas a propia Acerbaixán, con quen en xullo pasado asinou un acordo histórico para dobrar as súas exportacións á UE. Neste contexto, aproveita a súa superioridade militar, a través da conquista progresiva de pequenas porcións de territorio da República de Armenia, e agora tamén ameazando a subsistencia de 120.000 armenios, co fin de someter e impor a súa vontade a Ereván, e que finalmente acepte a renuncia histórica ao territorio do Karabaj, así como a construción dun corredor de transporte polo sur de Armenia que permita a Bakú enlazar por terra co enclave de Najichevan, e con Turquía. Non faltan as ameazas como reforzo desta estratexia, e o presidente Ilham Aliyev non cesa de incrementar a súa retórica expansionista e armenofóbica nos seus discursos, chegando a reivindicar como propios territorios da actual Armenia. Vítima e termómetro "Quen lembra hoxe o extermino dos armenios?", foi o que Adolf Hitler dixo aos seus xenerais o 22 de agosto de 1939, argumentando así que a invasión de Polonia que estaba a piques de producirse sería rapidamente esquecida a nivel internacional. Un século despois do xenocidio sufrido a mans dun imperio otomán en crise terminal, ante un mundo que se endurece ás alancadas, o pobo armenio é de novo vítima e á súa vez termómetro, neste caso da recomposición do panorama xeopolítico e das novas prioridades dos antigos e emerxentes actores que van configurando a nova desorde global. Tamén, do imparábel retroceso que sofren os dereitos dos pobos, ante o cal o esquecemento non debería ser unha opción.