Malos tempos para os swap

Non debeu ser casualidade que nos tempos de Rodrigo Rato como vicepresidente e ministro de Economía, máis tarde presidente de Bankia, fose publicado o Real Decreto-Lei 2/2003 de medidas de reforma económica, que obrigaba as entidades de crédito a informar aos seus clientes solicitantes de préstamos hipotecarios a tipo de xuro variable, sobre os instrumentos de cobertura do risco de incremento do tipo de xuro. Os que serían coñecidos como swap ou permutas financeiras de tipos de xuro, definidos como o compromiso polo que unha parte, o cliente, paga ou recibe un tipo fixo sobre un nominal prefixado e recibe ou paga un tipo variable sobre dito nominal. A conxuntura era de tipos do Euribor á baixa e, polo tanto, non semellaba moi acaida a nova obriga, sobre todo atendendo a que a lei 24/1988 do Mercado de Valores, que regulara os swap, cualificábaos como instrumentos financeiros complexos e, polo tanto, non axeitados para un cliente pouco informado. Como de xaneiro de 2007 a novembro de 2008 o Euribor estivo por riba do 4,3%, algúns bancos aproveitaron para, atendendo á norma anterior, ofrecerlle aos seus novos clientes hipotecarios a cobertura do risco do aumento dos tipos de xuro cando estaban en máximos históricos. E moitos clientes atenderon á oferta descoñecendo o que lles viña enriba. Efectivamente. Só nove meses despois daquel mes de novembro o Euribor xa tiña baixado até o 1,3% e os clientes con swap contratado non só non se beneficiaban das baixadas, nalgúns casos, por ter cláusulas solo, senón que o swap liquidáballes mensualmente cantidades cada vez maiores que comprometían a súa capacidade de pagamento das cotas propias do préstamo. Máis unha vez no caso dos abusos da banca, tiveron que ser os xulgados quen os corrixiran. Foi o Supremo, que en sentenza de xaneiro do 2014 destacaba que a entidade financeira estaba obrigada a darlle ao cliente unha información de forma comprensible e axeitada, e que o descoñecemento sobre os riscos asociados ao swap é escusábel ao cliente. Como do 2008 até finais do 2022 os tipos de xuro sempre foron baixos e as sentenzas xudiciais déronlle mala fama, os swap deixaron de ser un produto financeiro interesante para a banca. É máis, os bancos déronlle a volta á súa política de tipos de xuro e entre febreiro de 2016 e marzo do 2022, cando o Euribor marcaba tipos negativos, inundou o mercado de ofertas de préstamos hipotecarios a tipos fixos. Por iso das hipotecas constituídas en setembro do 2022 o 33,3% foron a tipo de xuro variábel e o 66,7% a tipo fixo, dous terzos do total, e os propios bancos cubriron con swap seu risco de xuros. Cantos de serea Agora ben, coa suba dos tipos no último ano, a xullo de 2023 xa chegaron ao 43,8% as hipotecas a tipo de xuro variábel e baixaron ao 56,2% as asinadas a tipo fixo. Por iso, moito coidado cos cantos de serea dos swap que poida facer a banca. Non é o momento. A premisa ten que ser asinar a tipos fixos cando os xuros son baixos e nunca contratar swap cando os tipos son altos. Sempre será mellor aconsellarse cun profesional cando se vai tomar a que, talvez, sexa a decisión de investimento máis importante no percorrido vital dunha persoa. A premisa ten que ser asinar a tipos fixos cando os xuros son baixos e nunca contratar swap cando os tipos son altos En Galicia o mercado hipotecario está en recesión. O Instituto Galego de Estatística (IGE) infórmanos de que o número de hipotecas sobre vivendas en xullo do 2023 foi de só 905, diminuíndo 30,2% respecto ao mesmo mes do ano anterior. A segunda maior caída a nivel estatal despois de Cantabria. O capital prestado foi de 109 millóns de euros, diminuíndo aínda máis a respecto do ano pasado, ao caer 46,8%. Nun mercado minguante como o noso, a banca pode tentar manter a súa marxe con produtos como os swap. Agardemos que non sexa así. Os datos do país, se atendemos ás últimas novas sobre o mercado inmobiliario, non poden ser máis preocupantes. Menos vivenda nova, ningunha nova vivenda pública. Nalgunhas vilas e cidades máis alugueiro para uso turístico e menos para residencial. E, pola contra, o chamado 'banco malo' (Sareb) ten no mercado galego 2.035 vivendas terminadas á venta, malia o sector bancario ter recibido uns 60.000 millóns de euros en achegas para o seu rescate. Moitas delas deberan ter como finalidade constituír un parque público de vivendas, das que carecemos, se uns e outros tivesen vontade para querer facelo. Volvendo ao tema. A diminución do número de préstamos hipotecarios, máis os tipos de xuro do Euribor en máximos históricos, poden levar a banca a tentar aumentar ou resistir nas súas marxes, coa colocación de teóricas coberturas para os aumentos dos tipos nun momento, como no 2008, nada axeitado. Un consumidor ben informado deberá rexeitar as ofertas de swap para a súa hipoteca. O Ministerio de Consumo e o Instituto Galego de Consumo deberían informar que son malos tempos para os swap.