Que ten a cabaza que fai que a súa demanda medre imparabelmente 10% cada ano?

A cabaza, cabazo ou cabaceira está a ocupar nos últimos anos un importante oco dentro da produción hortícola galega. Alén da promoción como parte da festa do Samaín, o seu consumo alimenticio estendeuse e non é difícil atopalo hoxe en día nos andeis de grandes superficies e tendas de proximidade. Unha das maiores cooperativas que traballa a cabaza na Galiza é Horsal, no Salnés. O seu xerente, Fernando Veiga, explica a Nós Diario que contan con catro hectáreas propias deste froito e comercializarán unhas 140 toneladas procedentes de socias e socios da entidade. “Levamos oito anos coa cabaza e cada ano incrementamos 10% a produción pola demanda que ten”, recoñece. A súa distribución vai, nun 75%, cara aos lineais de supermercados, mais tamén ten presenza en tendas de proximidade. Por zonas, contan con cultivos no Salnés, na comarca de Melide, Meira e A Mariña. En Vilar de Santos, na Limia, a cooperativa Postoiro iniciou a plantación de cabazas tamén hai oito anos e foi medrando nos últimos anos até chegar a ocupar un total de cinco hectáreas. No seu caso, ademais da variedade violín, introduciron a Connecticut field pumpkin en 2022 coa marca Cabaza de Samaín. Cabazas antes do Samaín O enxeñeiro e técnico agrícola da entidade, Lucas Vázquez, asegura a Nós Diario que a súa introdución foi “dunha maneira casual coa idea de probar novos cultivos”. A produción deste ano prevé unhas 15 toneladas de Cabazas de Samaín -unhas 10.000 unidades- e 40 toneladas da variedade violín. A situación meteorolóxica na Limia marcou a produción “As últimas campañas foron moi complicadas pola situación climática e non conseguimos aumentar a produción”, admite o técnico de Postoiro. As sementes da cabaza Un dos elementos máis importantes que teñen en conta estas entidades agroalimentarias son as sementes. Para o cultivo da cabaza empréganse sempre de primeira xeración. “Proceden de varios países, poden vir de Xapón ou de Francia, por exemplo, depende da casa coa que traballes”, indica o técnico de Postoiro, que admite que “nos últimos anos hai unha carreira por ver quen acerta coa variedade que mellor responda ao seu territorio a nivel de clima ou que teña a pel máis fina para aproveitar en maior medida o seu interior”. En explotacións agrarias como a da súa cooperativa non empregan en ningún caso as sementes creadas na campaña anterior coas cabazas producidas para evitar “unha menor homoxeneidade de tamaños, de tamaño de pel ou da propia bolsa das sementes”. Comercialización dentro da alimentación A cabaza foi un dos produtos que se introduciron en Europa procedentes de América, como aconteceu coa pataca, a partir do século XVI. O seu doado cultivo fixo que se popularizara como alimento para animais e, en menor medida, para as persoas. Porén, do seu uso alimentario humano dá conta a presenza na mesa galega nesta época, por exemplo, as chulas como sobremesa. Andrés Lamigueiro: "Queríamos dar nome e popularizar algo que xa existía na Galiza desde hai tempo" Outro dos seus usos aparece na realización de chourizos cabaceiros que empregaban cabaza con carne de menor calidade que saía das matanzas. Ademais, non é difícil atopar nalgunhas tendas ‘groumet’ marmeladas realizadas na Galiza con este produto de tempada. Máis recentemente, Estrella Galicia comezou a elaborar unha das súas bebidas na que emprega puré de cabaza preparado a partir de pezas ben maduradas e vainilla en rama. Unha experiencia singular que se iniciou no seu cultivo, e engadiu tamén a comercialización de proximidade, foi a de Montse Fernández, unha emprendedora diplomada en Turismo que en 2010 comezou a cultivar cabazas na aldea do Pumariño, na parroquia morañesa de Laxe (comarca de Caldas). Partiu cunha produción de tres toneladas e unhas poucas hectáreas “por ser un produto de fácil cultivo ao que, daquela, non se lle daba moita importancia a nivel de alimentación”, relata a Nós Diario. Na súa produción de horta, sempre en ecolóxico, engadiu tamén verzas e nabos, produtos que tamén tiñan unha imaxe asociada máis ao consumo animal que ao das persoas. Para comercializar a súa xa considerábel horta contou cunha tenda propia que abriu no concello da Estrada polo que pode valorar a evolución do seu consumo. “Mércase cada vez máis, é unha realidade, e teño que botar man de produtoras e produtores da comarca que se animaron a introducila como un produto moi rendíbel na súa explotación agraria”, recoñece. Cabazas e magostos, símbolo da relación cos "nosos mortos" na festa do Samaín "Co Samaín é certo que se estendeu tamén a súa venda, ademais do emprego da cabaza como algo decorativo", razoa Montse Fernández. A festa ao redor do Día de Defuntos revitalizou a tradición de empregar as cabazas para asustar e xunto con ela "a degustación de produtos que teñen como elemento principal a cabaza", sinala. O cabazo en Cabral A festa do cabazo de Cabral, no concello de Vigo, volverá este ano promocionar un produto que non sempre tivo aceptación na cociña familiar. Na súa XXXVI edición, que terá lugar o 19 de novembro, esta iniciativa continuará co afán de que non se perdan as receitas tradicionais. Desde a Asociación Cultural O Coto, Mercedes Alonso, membro da entidade, explica a Nós Diario que cando comezaron “tiñamos dificultade mesmo para mercar cabazos, non como agora que podes atopalos nas tendas polo que entendo que a festa de algo serviu”. Na festa empréganse uns douscentos cabazos dunha media duns 40 quilos cada un, doados pola veciñanza e tamén polas socias e socios da entidade. “Pomos moita énfase nas receitas, principalmente nas que son tradicionais, como é o caso do caldo de cabazo”, relata. No “menú” da festa non podían faltar as chulas e o pisto de cabazo mais tamén outras experiencias culinarias máis contemporáneas como flans, marmelada, galletas, empanadas de cabelo de anxos ou licor de cabazo. "Creo que ninguén sae da festa sen ter ganas de seguir contando co cabazo na súa cociña, algo que para nós é toda unha satisfacción", admite Mercedes Alonso.