A Galiza post-Covid

A Galiza post-Covid só converxe coa economía española polo estancamento poboacional. Este fenómeno, coñecido como converxencia pasiva, leva a que a riqueza das persoas galegas sexa cada vez máis próxima á das españolas polo feito de que hai menos persoas galegas, non maior riqueza. Durante os últimos catro anos téñense producido mudanzas na relación entre a economía española e a galega. Así, o PIB galego sufriu un impacto inferior da Covid que o conxunto da economía estatal, previsiblemente por unha menor dependencia do turismo, que colapsou durante meses tras os obrigados peches sanitarios. Polo tanto, a situación de partida da Galiza post-pandémica era máis favorable que a estatal. Ao mesmo tempo, unha característica da nosa economía é que o noso PIB per cápita é inferior ao estatal. É dicir, a riqueza por persoa que existe en Galiza é inferior á riqueza promedio que existe no Estado español. No ano 2019, antes da Covid, o PIB per cápita galego supoñía un 89% do estatal, é dicir, que por cada 100 euros de riqueza xerada no Estado, en Galiza xerábanse 89. Repartición da riqueza Sumando ambos factores, a economía galega ao longo do ano 2020 converxeu de xeito considerable co Estado, até o punto de que o noso PIB per cápita chegou a situarse no 94% do estatal, o que achega a Galiza a un nivel de riqueza próximo ao español. Con todo, os sinais do último ano e medio levan a unha ralentización na economía galega: un ano despois, a finais do ano 2023, o PIB per cápita galego está máis lonxe da media estatal que no 2022, polo que o fenómeno da converxencia paralizouse. Esta paralización da converxencia galega ten outra compoñente relevante: a evolución da poboación. Como é obvio, o PIB per cápita depende da riqueza dun país, pero tamén do número de persoas que compoñen ese país. É neste dato no que se están producindo mudanzas significativas entre Galiza e o Estado español: dende o ano 2019 á actualidade a poboación española aumentou un 3%, case nun millón e medio de persoas, até os 48,3 millóns de habitantes. Pola contra, a poboación galega está totalmente estancada, e mesmo tendeu a reducirse nos últimos catro anos, situándonos por baixo dos 2,7 millóns de habitantes. A tendencia parece indicar que a economía galega amosa síntomas de esgotamento do seu crecemento por riba da do conxunto do Estado Esta evolución demográfica é sintomática en si mesma do menor dinamismo económico galego sobre o estatal, pero tamén permite complementar a análise previa sobre o PIB per cápita: mentres no Estado español tanto o PIB como a poboación medran, no caso galego a poboación está estancada, producíndose un fenómeno coñecido como converxencia pasiva: non é que Galiza medre máis rápido que o Estado, senón que Galiza conta con menos poboación para repartir a súa riqueza, o que remata provocando que haxa maior riqueza por persoa, a cambio de ter menos persoas. Este fenómeno tamén leva ao empequenecemento de Galiza sobre o conxunto do Estado, xa que representamos unha poboación cada vez inferior: se no ano 1971 Galiza representaba o 8% da poboación do Estado, na actualidade xa só representa o 5,6%. En termos económicos a situación é aínda inferior, xa que o PIB galego só representa na actualidade o 5,2% do PIB do Estado. Salarios Pero non só a poboación está amosando síntomas de maiores dificultades na economía galega que na española. Así como no ano 2020 parecía que o impacto da Covid afectaba en menor medida á economía galega que á española, parece tamén que a recuperación económica posterior ao ano 2022 está sendo máis feble que no Estado. Se en lugar de analizar a evolución económica dende o ano 2019 (antes da Covid) avaliamos o crecemento posterior á enorme caída de mediados do 2020, a situación parece máis desfavorable para a economía galega: mentres o Estado Español medrou un 49%, Galiza só o fixo un 46,2%. Polo tanto, a tendencia a medio prazo parece indicar que a economía galega amosa síntomas de esgotamento do seu crecemento por riba da do conxunto do Estado. Por último, a diverxencia entre a economía galega e a española non pode verse só en indicadores macro como o PIB, senón que ten consecuencias directas na vida das persoas: o salario medio das traballadoras e traballadores galegos situouse en 1.105 euros ao ano menos que para as persoas traballadoras do conxunto do Estado. Polo tanto, non só se trata da riqueza xerada no país, senón tamén nas rendas que obtén a nosa poboación. E uns menores salarios teñen efectos negativos na economía familiar, pero tamén ten efectos negativos no tecido produtivo propio, que ten menos posibilidade de vender os seus produtos. Esta cuestión afecta ademais, en particular, ás pequenas e medianas empresas, que teñen maiores dificultades para exportar e dependen en maior medida do mercado interno. Polo tanto, un maior crecemento e unha mellora dos salarios poden reforzar a estrutura produtiva propia.