Papel cebola

Discutimos sempre polo mesmo. Non apuntan as claves na axenda porque cren sabelas de memoria e non as saben de memoria porque teñen unha para cada aplicación e mestúranas. Sempre igual. Perdemos quince minutos a diario: Edixgal, Abalar, aula virtual, correo de aquilo, plataforma do outro; isto por aquí non, que empregamos o libro da web, o tema dous xa o teño baixado, non vaias ao escritorio que está na nube, non vaias á nube que está no drive, non sei que pasa que non podo acceder, o profe non me dá a autorización. Claro! Porque accedo desde a miña e non desde a da aula! Estou quedando sen batería. Esquecín o portátil. Non trouxen a tableta. Que había que facer? Que dis! Iso era para facer na aula, non na casa. A pantalla quédase 'pillada'. Non me acende! Pásasme a clave da wifi? Non ma recoñece! Sen conexión a internet non podo facer nada! Xa atopei o boletín! Xa atopei o tema! Xa atopei os apuntes…pódesmos imprimir? —En papel cebola, penso mentres me dispoño a facelo. Por iso de ter escusa cando me bote a chorar. O saber real A comprensión lectora é un dos aspectos clave avaliados polo Informe PISA que estes días vén de ver a luz. Xunto coas matemáticas e as ciencias, este documento, elaborado pola Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económicos (OCDE), avalía o rendemento académico de estudantes de 15 anos en varios países. No contexto de PISA, a comprensión lectora non só implica a habilidade de ler as palabras nun texto, senón tamén a capacidade de comprender e interpretar o significado do que se le. Os estudantes enfróntanse a diversos tipos de textos, desde narrativos ata textos informativos, e deben demostrar a súa capacidade para analizar, sintetizar e facer inferencias a partir da información presentada. O que se coñece como unha utopía. Un país no que se incomodan tres de cada catro proxenitores polo feito de que os seus fillos teñan unha lectura obrigatoria por avaliación non dá para ensoñacións, sorpresas nin triunfos. Os resultados do estudo PISA proporcionan información valiosa –cuestión distinta é o que fagamos con ela–, sobre o rendemento educativo dos e das estudantes e axudan a avaliar como os sistemas educativos os están a preparar para participar activamente na sociedade. Cabe destacar que, neste caso, a comprensión lectora tamén se relaciona coa capacidade dos estudantes para aplicar os seus coñecementos nun contexto real e resolver problemas prácticos. Así, en certo modo, preténdeselles facer ver a importancia que teñen moitos dos coñecementos que adquiren. Cada vez que aplican un saber académico ao mundo real, baixamos tons a esa voz impertinente que día tras día repite: "E a min, para que me vai servir isto na vida?". E non digo que a resposta non mereza ser froito dun sisudo esforzo. Mais canda a esta cuestión sempre xorde outra: Por que senten tan lonxe de si propios o saber que se lles proporciona? O actual informe vén de dicirnos que baixamos o noso rendemento en comprensión lectora. Algo xa adiantara o anterior Pirls e algo tamén as voces de profesores e profesoras que acotío falan deste problema precisamente como o que é. Estes datos estannos a advertir que o alumando non entende o que le. Que non sabe a información que lle quere transmitir un texto, lembremos, acorde a súa idade e nivel académico. Ou peor aínda, que o entende a medias. A información queda suspendida no aire da dúbida e afirmamos comprensión por esgotamento. Demonizar a dixitalización da aula é absurdo e ineficaz, mais se o óptimo é regresar ao papel, regresemos Volvamos ao papel Unha das posibles causas parece ser o uso excesivo dos dispositivos dixitais. Un recente estudo da Universitat de València conclúe que a lectura en papel facilita e mellora a comprensión lectora con respecto a estes formatos. Tamén diversas asociación sociopedagóxicas advirten deste feito: o papel facilita a concentración necesaria para unha mellor asimilación textual. Demonizar a dixitalización da aula é absurdo e ineficaz. Este sistema veu para quedar ao igual, por certo, que o ChatGPT. Mais isto non debe ser escusa para proporcionar ao contorno educativo ferramentas que faciliten a mellora do parámetro lector, pedra angular da adquisición de calquera coñecemento posterior. Se o óptimo é regresar ao papel, regresemos. Perdemos quince minutos todos os días en lembrar as claves, parecemos precisar un emoticono cada tres palabras, reclamamos imaxes. Vítimas da inmediatez, da necesidade de chegar ser saber ben a onde. Pode que sexa o momento de mudar o touch polo tacto. Cortarse co fío dunha folla. Soprar na ferida para que proia máis. Ese pracer. Agasallar libros este Nadal pode ser un bo comezo.