Historias contra mulleres

A violencia cara á muller é o detonante que paira na ambientalidade desencadeante da trama dunhas novelas creadas por escritoras actuais (María Solar, Marta Villar –quen se dá a coñecer con este título– e Arantza Portabales). Sen obviar que a cidade de Compostela é espazo significativo onde transcorre a historia. En feminino Son estas A culpa, Non temerás os coches amarelos e O home que matou a Antía Morgade. Relatos específicos nos que subxace, como fondo común, o abuso e a fereza extrema exercida contra a condición de muller. Na primeira a procura intrigante que ten que desennobelar a protagonista implica unha dobre viaxe, de ida e volta, tanto no espazo coma no tempo. E ten como punto de partida a humillación máxima á que un ser humano pode ser sometido: "Violoume pero non coma meu pai, porque hoxe, adulta, vella xa, podo poñer as palabras no seu sitio, as axeitadas, as que son e as que cadran". Na obra de Marta Villar o valor da poética rosaliana expresada n'A xusticia pola man albíscase como solución acaída para extirpar a navallada machista. De aí o operativo dos versos finais deste poema de Follas novas: "Mireinos con calma, i as mans estendidas,/dun golpe ¡dun soio! Deixeinos sin vida./I ó lado, contenta, senteime das vítimas,/tranquila, esperando pola alba do día.//I estonces… estonces cumpreuse a xusticia:/eu, neles; i as leises, na man qu’ os ferira". As tres novelas enfocan dende os labirintos da ficción unha problemática recorrente na actualidade, a violencia machista Unha sociedade secreta organizada en feminino para combater a brutalidade dos abusos sexuais contra elas. Tendo presente, neste libro no que o xornalismo acada un papel relevante, a mala praxe dunha asumida tradición fundamentada en prexuízos de xorne machista: "Ata non hai tantos anos unha moza desaparecía e durante as primeiras semanas todo era dicir que se escapara da casa con algún noivo. Sempre era que se escapara, que era moi lixeira… E se o home mataba a súa muller considerábase que como era algo da súa propiedade, podía facer o que quixese con ela, dicíase que foi por celos e xa estaba". O terceiro título, O home que matou a Antía Morgade, formúlase en clave de narrativa policial. Sendo os coñecidos inspectores Durán e Barroso quen se encarguen de desentrañar uns feitos ben truculentos. O pulso da intriga irá en aumento en tanto que unha sucesión de cadáveres vai enchendo as rúas compostelás dun enigmático fío da historia cada vez máis tinxido da cor vermella do sangue. E, lonxe de se aclarar, vólvese máis mesto e escuro, ao igual que un posíbel esclarecemento do acontecido. Na base operativa que actúa como forza desencadeante, vólvese zopar, outra vez máis, co dominio da abxección, exercida contra seres desvalidos: "Non, non dixen nada. E non teño nin o máis mínimo remorso. Que non me estrañase saber o que sucedía no piso non quere dicir que tivese a menor sospeita ou proba. Cando saltaron as outras denuncias, cheguei a reunirme con algunha desas rapazas, que xa eran mulleres. Algunhas tiñan catorce ou quince anos cando Héctor abusou delas. Relatáronme verdadeiros horrores". Á hora de saldar contas pendentes cun sórdido pasado irremediábel, poboado de vítimas e vitimarios, naqueles noutrora seres indefensos, emerxe un fero afán reparador de vinganza e, ao mesmo tempo, de constatación, a teor dunhas feridas anímicas que nunca cicatrizaron, de que contra o mal só valía opor impotencia. Violencia e invisibilidade Estamos, entón, perante tres escritas nas que a mutilación perpetrada polo home contra a muller acada un relevo fulcral no desenvolvemento da trama. Agresión física, psíquica, vital, en definitiva. Practicada, dende a idade máis temperá, de xeito consciente e impune por parte duns agresores amparados ou encubertos na invisibilidade dun tecido social, en moitos casos, encubridor ou benevolente. Xa que logo, estas experiencias narrativas cumpren, cando menos, unha dobre funcionalidade. A de entreter e permitir gozar dunha lectura amena, que mantén a tensión e introduce lectoras e lectores en variadas realidades contemporáneas. E, ao tempo, a de enfocar, dende os labirintos da ficción, unha problemática recorrente na actualidade. Como é a agresividade exercida contra as mulleres. A violencia machista, contra a que mira cara a outro lado unha boa parte da sociedade. Contra a que, por parte dos poderes públicos, non se adoptan as medidas oportunas. E contra a que cadaquén debe ter unha actitude de extrema intolerancia. Sabendo que nunha sociedade moderna e próspera a máxima arela debe ser a procura da igualdade entre os seus cidadáns e as súas cidadás.