Breve e intenso

Perante a fin das clases e o inicio do verán, o balbordo de mudanzas, proxectos e cambios de rutina debe combinarse co acougo, a reflexión e o gozo ao abeiro do encontro, continuo, coa lectura. Para tal efecto propóñense uns títulos que teñen en común seren narracións breves, definidas, cada unha ao seu xeito, polo bo exercicio de escrita literaria. Ao tempo que dan para se mergullar nas claves de cada un dos autores, serven para afondar en conflitos de plena actualidade. Tales obras son Nada do outro mundo, de Ramón Caride, Días de intemperie, de Riveiro Coello e Bullying, de Álex Alonso, de publicación todas nos últimos tempos. Tres lecturas para iniciar o verán en contacto directo e gozoso co libro, recomendábel e proveitoso para todas as idades A do autor de Cea subtitúlase Quince relatos esenciais (1990-2022) e constitúe unha orixinal escolma –que ademais inclúe un inédito–, feita polo propio autor, do conxunto da súa produción narrativa, con ordenación cronolóxica. A viveza do relato combínase coa ollada cómplice e irónica do seu alter ego Darío Gancedo, quen, logo de cada un deles, constrúe un novo, a xeito de digresión ou esexese. Como nunha brincadeira literaria, indica a voz narradora: "Queda a obra asinada. Non ben se edita xa hai obra, e en canto hai obra hai interpretación. Ora ben, sexamos precisos: a obra, sendo tal, non admite interpretación, debe falar por si soa". Desde o conflito Días de intemperie ofrece un mosaico de pezas nas que a condición humana se abeira aos extremos da crueldade. A sen razón do asoballamento provocado polas armas e polas guerras, como xustificación do seu uso, está na base desta proposta narrativa, que dialoga e establece elos con títulos anteriores deste autor. A violencia xerada pola brutalidade e a dominación céibase nos seres máis indefensos da sociedade. Calquera que esta sexa, xa que a diversidade de escenarios sitúan a acción de cada relato en senlleiros marcos de conflito que explican a nosa contemporaneidade. Xa sexan estes no Couto Mixto a partir do verán do 36, no Madrid de 1937 ou ben, tres décadas despois, en pleno territorio de Vietnam. E xa, dende unha perspectiva actual, no presente, en espazos tan significativos como Alepo ou Mariúpol. Como é que a barbarie a sofren decote os seres máis desvalidos, resulta elocuente a seguinte cita: "En poucos minutos, os homes, incluídos nenos e vellos, son levados en ringleiras cara ao río, e non tardamos en escoitar de lonxe os disparos en serie que dan cabo deles. No centro da praza, as mulleres e as nenas ficamos entaladas polo frío e pola esperanza de que a norte, desta volta, sexa unha cuestión de xénero". A terceira das obras enxergadas, Bullying, ten a propiedade de nos achegar a maldade dende outro enfoque, que, se, dende logo, é ben diferente, non é menos certo que pode resultar moito máis cotiá a súa pegada desgarradora. A temática é o acoso sufrido, na actualidade, por un adolescente nun centro escolar. Para iso a estratexia narrativa que se emprega é a de fragmentar en pequenas secuencias o pluriperspectivismo da abordaxe a esta terríbel realidade. As funestas consecuencias que o conflito provoca iranse esmiuzando dende múltiples ángulos de enfoque. Como é o da propia vítima, mais tamén o dos seus compañeiros e compañeiras, docentes, a familia máis próxima, especialistas na materia ou o sector policial. Como se pon en evidencia no relato, a violencia de xénero e o acoso espállanse, de forma teledirixida, coa máxima facilidade entre a poboación máis nova a través de Internet. Amparándose isto asemade no consumo habitual que dende idade cativa se fai dunha ferramenta na que os adultos adoitan xogar con desvantaxe. Un punto e esperanza Como punto de esperanza, para lle facer fronte a esta lacra, albíscase a consciencia, a vixilancia firme e a denuncia por parte de grupos antiacoso, de imprescindíbel creación, nos propios centros de ensino por parte do alumnado. Porque a "vítima chega a crer firmemente que non pode reverter esa dinámica, que é incapaz de facerlles fronte aos malos tratos, e xa os acepta irremediablemente como unha actitude normal cara a ela. E velaí está o gran perigo: na crenza de que xa non hai solución". Valla, logo, esta oferta de lecturas para iniciar o verán como achegamento a dimensións complementarias. A do sempre esixíbel contacto directo e gozoso co libro, recomendábel e proveitoso para todas as idades. E, no imprescindíbel reencontro co vagar, a abordaxe –dende un enfoque moito máis rico e plural ca o subministrado pola prema da voráxine de actualidade dos medios– a cuestións de fondo que, dun xeito máis ou menos consciente e explícito, condicionan o noso existir.