Tunisia, apatía absoluta

Tunisia, o país que en 2011 expulsou o ditador Ben Ali do poder e orixinou a Primavera Árabe, vén de celebrar unhas eleccións parlamentarias caracterizadas pola manifesta apatía da súa poboación. Tunisia iniciou en 2011 un proceso democrático no que as elites políticas e económicas non estiveron á altura das demandas da sociedade tunesina. En 2019, nas segundas eleccións presidenciais tras a revolución, o independente e sen experiencia política Kais Saied arrasou co 73% dos votos cun programa no que prometía loitar contra a corrupción e contra a elite política responsábel da parálise política e da crise económica que sufría o país. Mais a realidade non fixo senón empeorar debido ao enfrontamento de Saied co primeiro ministro Hicham Mechichi e cun Parlamento dominado polos islamistas de Ennahda, e a pésima xestión da pandemia agudizou a grave situación económica. O 25 xullo de 2021, tras unhas importantes protestas antigobernamentais en varias cidades, o presidente Saied, experto en Dereito Constitucional e que nunca ocultou o seu desexo de instalar un réxime presidencialista, suspendeu o Parlamento, retirou a inmunidade dos parlamentarios e destituíu o primeiro ministro Mechichi, asumindo a autoridade executiva e afirmando que a súa intervención era legal e necesaria para salvar o país do colapso. Un movemento fortemente criticado pola maioría de partidos políticos, que o consideraron un golpe de estado, mais cun forte apoio dunha sociedade desilusionada cunha clase política vista como corrupta e incompetente, que demandaba reformas económicas e sociais. Nova constitución Saied iniciou unha serie de procesos contra políticos, xuíces e empresarios, e afianzouse no poder atribuíndose poderes para gobernar e lexislar por decreto, asumiu o control sobre o poder xudicial e sobre a comisión electoral, procedeu á definitiva disolución do Parlamento e impulsou a aprobación dunha nova constitución que mudou o sistema mixto presidencial-parlamentario, establecido na constitución de 2014, por un sistema presidencialista. A consulta cidadá no proceso de elaboración da constitución e o referendo constitucional celebrado o pasado 25 de xullo amosaron, entre o boicot da oposición, un escaso interese da cidadanía, cun 6% e 30% de participación respectivamente, máis preocupada pola falta de comida, o desemprego e a mala situación económica. A nova constitución, redactada unilateralmente por Saied e aprobada cun 94,6% dos votos a favor, incrementa notoriamente os poderes do presidente, dándolle a última autoridade sobre o Goberno e o poder xudicial, debilita o control sobre as súas accións e limita o rol do Parlamento, desterrando a separación de poderes e o sistema de controis e equilibrios. A maioría do espectro político e grupos da sociedade civil, así como o poderoso sindicato UGTT, veñen denunciando as actuacións de Saied como un ataque á democracia, contra a revolución de 2011 e a constitución de 2014, e moitos tunesinos temen unha volta á autocracia no berce da primavera árabe. Mentres os críticos, divididos e incapaces de organizar unha fronte unificada, acusan a Saied de afastar o país dos logros da revolución e non resolver ningún dos problemas reais que os tunesinos afrontan, os seus simpatizantes veno como un baluarte contra as elites políticas cuxa corrupción condenou Tunisia a unha década de parálise política e estancamento económico. Mais co paso do tempo, moitos foron perdendo a confianza en Saied. As lexislativas constataron a falta de interese na política da poboación tunesina, farta de promesas incumpridas e máis preocupada por sobrevivir Escasa participación Neste contexto teñen lugar as primeiras eleccións lexislativas baixo a nova constitución, e o piar final das transformacións de Saied, cunha apatía xeral e o boicot dos principais partidos políticos e a UGTT, como resposta a un "ilexítimo proceso" que supón un "golpe contra a lexitimidade constitucional". Tunisia atópase no medio dunha profunda crise política e unha agoniante crise económica: inflación no 10,1%; desemprego do 18%; desigualdade e pobreza á alza; escaseza de alimentos (leite, azucre, aceite…), medicinas e combustíbel; recortes de subsidios; a emigración irregular de máis de 32.000 tunesinos en 2022… E a perspectiva é desoladora, mentres o país negocia co Fondo Monetario Internacional (FMI) un novo rescate por $1.9bn. Estas eleccións lexislativas, celebradas a dobre volta o 17 de decembro e o 29 de xaneiro, constataron a falta de interese na política da poboación tunesina cunha participación do 11%. Os tunesinos, fartos de tantas promesas incumpridas, están moito máis preocupados por sobrevivir, e xa nin alento teñen para manifestar o seu descontento… polo de agora.