Morre aos 96 anos Joan Jara, após unha vida en procura de xustiza polo asasinato do seu compañeiro, Víctor Jara
Joan Jara morreu en Santigo de Chile aos 96 anos de idade, segundo informou a familia. Joan, quen desde que en setembro de 1973 atopase o corpo mutilado do seu esposo dedicou a súa vida á procura de xustiza, faleceu apenas dúas semanas antes de que Estados Unidos extradite a Chile o tenente en retiro do exército chileno Pedro Barrientos, condenado no país norteamericano como autor material do crime e tortura do cantautor, e do director de prisións do Goberno de Salvador Allende, Littré Quiroga.
“Lamentamos informar que nosa querida e amada Joan aos seus 96 anos faleceu hoxe 12 de novembro ás 17.30 horas”, confirmou, pola súa banda, a Fundación Víctor Jara, nunha breve mensaxe.
Fontes próximas á familia indicaron que as exequias realizaranse a partir desta segunda feira, mais que aínda se “está armando o acto” que encheu todos os seus achegados de tristeza nun momento no que aparecía un raio de felicidade coa moi esperada extradición de Barrientos, pola que Joan traballou toda a súa vida.
Nada en 1927 en Londres, Joan Alison Turner de Jara, máis coñecida como Joan Jara, foi primeiro bailarina e despois activista e compañeira de Víctor Jara. Segundo a súa biografía oficial, foi unha visita a Haymarket Theatre da man da súa nai, aos 15 anos, a que a fixo namorase do baile, onde coñeceu o coreógrafo Kurt Jooss, quen descubriu as súas actividades.
Dous anos despois ingresou á recentemente aberta Escola de Danza de Sigurd Leeder, e tres máis tarde sumouse a Ballets Jooss, en Alemaña, co que actuou en Alemaña Occidental, Bélxica, Holanda, Suíza, Inglaterra, Escocia e Irlanda, e no que coñeceu o coreógrafo, bailarín e actor chileno Patricio Bunster, co que casaría.
Xa en Chile, ingresou por concurso ao Ballet Nacional Chileno, primeiro como bailarina e, posteriormente, coreógrafa. Ademais, comezou a dar clases na universidade, onde coñecería outro músico e director de teatro chamado Víctor Jara. Divorciada e cunha filla, Joan iniciou unha relación con Jara, co que tivo unha filla antes do fatídico 11 de setembro de 1973, día no que o Exército chileno, ao mando do xeneral Augusto Pinochet, deu un golpe de estado contra o Goberno democraticamente elixido do socialista Salvador Allende.
Jara, que se fixera famoso coas súas cancións de alto contido político e social, foi detido ese mesmo día na universidade e levado con miles de persoas máis ao Estadio Nacional onde foi torturado durante cinco días antes de que fose abandonado nunha zona de Santiago, mutilado e asasinado a balazos.
O 20 de setembro, Joan tivo que efectuar o recoñecemento do cadáver e, tras o enterro, debeu partir ao exilio en Gran Bretaña xunto ás súas dúas fillas, adoptando o apelido do seu marido. Non regresou a Chile ata mediados dos anos oitenta, data na que intensificou a súa actividade política e creou o Centro de Danza Espiral, clave na formación de varias xeracións de bailaríns e coreógrafos. Os seus esforzos por aclarar a morte de Víctor Jara e achar os culpábeis non comezaron a dar froitos ata 2009, ano no que foi identificado o autor material do crime.