Case a metade da poboación de Artsakh xa marchou a Armenia: "Deixei todo atrás; non teño nada, non quero nada"

53.629 dos 120.000 habitantes da autoproclamada República de Artsakh cruzaran esta cuarta feira a fronteira de Acerbaixán con Armenia, segundo a última actualización da Oficina do primeiro ministro armenio. Esta cifra supera 40% da poboación coa que contaba o territorio. Ruzan Israyelyan, de 35 anos, narra á axencia AP que tivo que camiñar durante a noite polos bosques de Artsakh coas súas crianzas de 8, 11 e 12 anos fuxindo da invasión desatada por Acerbaixán contra o territorio de maioría armenia a pasada semana. En Sarushen ficou a súa parella, o seu irmán e o seu tío, que morreron defendendo a vila do ataque azarí. Unha vez chegaron á capital do territorio, Stepanakert, pasaron dous días sen comida, nunha situación aguzada por nove meses de bloqueo de Acerbaixán do corredor de Lachin, a ruta que une Artsakh con Armenia. “Era imposíbel quedarnos máis tempo, logramos atopar o automóbil dun amigo e dalgunha maneira conseguimos meternos nel”, explica. No seu caso foron quen de alcanzar Armenia tras unha viaxe en coche de 20 horas, porén, a axencia Reuters sostivo que outras persoas precisaron cando menos 30 horas para efectuar o traxecto de menos de 80 km até a fronteira armenia. “Deixei todo atrás, non sei o que me agarda, non teño nada, non quero nada”, trasladou Vera Petrosyan, de 70 anos. 20 mortes por unha explosión en Artsakh no medio dunha fuxida masiva Prevese que a cifra siga a aumentar nos vindeiros días, pois as imaxes difundidas pola axencia Armenpress revelan que se mantén colapsada a estrada que pasa polo corredor de Lachin, desbloqueado despois de que o alto o fogo entre Artsakh e Acerbaixán puxera fin ás hostilidades, mais forzando o territorio a integrarse dentro do Estado azarí. Detrás desta fuxida masiva está o temor a unha limpeza étnica por parte de Acerbaixán, rexeitado polo Goberno de Ilham Aliyev en Bakú mais coherente coas guerras sanguentas e o desprazamento forzoso de poboación que protagonizaron mutuamente o país e Armenia no último século. "Unha burla" A representante do Centro de Apoio ás Nais de Artsakh, Tatevik Khachatryana, resolveu que “nunha integración real non te matan, non te decapitan, disparan ou someten a fame, dicir que tes outra opción despois desta masacre é unha burla”. O medo, máis alá da negativa azarí no pasado a negociar ningunha clase de autonomía para Artsakh, está sendo alimentado por vídeos non verificados que circulan polas redes sociais nos que se amosan soldados acerbaixanos á beira de civís falecidos, torturando militares do Exército de Defensa artsakhí ou roubando en casas abandonadas polas persoas que foxen, a pesar de que as autoridades locais e armenias reclaman calma á poboación. Ademais, Veronika Zonabend denunciou á axencia Mediamax a detención da súa parella, Ruben Vardanyan, ex banqueiro que liderou o Executivo de Artsakh entre novembro de 2022 e febreiro de 2023, por parte de Acerbaixán cando trataba de chegar a Armenia. Ruben Vardanyan, ex líder do Executivo de Artsakh, tras ser detido onte polo servizo fronteirizo de Acerbaixán. (Foto: Servizo fronteirizo de Acerbaixán) O servizo fronteirizo azarí comunicou que foi levado a Bakú e entregado aos “organismos estatais pertinentes”, no que foi interpretado por medios internacionais como un intento acerbaixano de impor o seu control na zona mentres avanzan as conversas para a integración da República de Artsakh. Representantes da oposición armenia acusaron no xornal Aravot o primeiro ministro Nikol Pashinian de participar con Bakú nunha “operación conxunta” para deter Vardanyan, enfrontado co liderado armenio e azarí. A confusión en Artsakh medrou tras a explosión nunha gasolineira chea de persoas que trataban de conseguir combustíbel para fuxir do territorio, e que deixou no mínimo 125 persoas falecidas, que se suman ás máis de 200 reportadas como mortas na invasión azarí, 10 delas civís. No que atinxe ao Exército de Acerbaixán, o país informou de que 192 militares morreron no ataque, que deixou 511 feridos e o óbito dun civil. Riscos acerbaixanos para Armenia O certo é que a ambición azarí sobre os territorios de poboación armenia non acaba en Artsakh, pois Aliyev chegou a proclamar que “o Estado armenio foi fundado sobre os territorios históricos de Acerbaixán”, terras ás que “debemos regresar e regresaremos”, especialmente ao sueste de Armenia, onde soña con controlar un corredor que lle permita unir a maioría do territorio acerbaixano con Nakhchivan, un exclave fronteirizo con Turquía, canda Israel o maior aliado azarí, e que estaba habitado por persoas armenias até o xenocidio turco contra elas en 1915. 6.650 persoas foxen de Artsakh por temor a unha limpeza étnica Pola contra, do lado armenio, a aspiración do primeiro ministro Nikol Pashinian é asinar un acordo de paz con Acerbaixán e Turquía que lle permita intensificar o achegamento á Unión Europea (UE) e á Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN), sostén o xornalista con base en Istambul Ilya Topper, que detalla como o líder armenio renunciou á defensa de Artsakh, recoñecido internacionalmente como parte de Acerbaixán, para evitar que a loita polo territorio dificultase a relación con Bruxelas e a alianza militar dirixida polos Estados Unidos, á que tamén pertence Turquía. Pashinian puxo en cuestión a relación privilexiada de Armenia con Rusia desde a súa chegada ao poder en 2018, con especial énfase nos últimos meses. Fronte ás manifestacións en Iereván que exixen a súa dimisión desde a invasión azarí, o primeiro ministro responsabilizou Rusia de non cumprir as súas obrigas coa poboación artsakhí, en referencia aos 2.000 soldados do continxente de paz despregado en 2020, tras un alto o fogo mediado por Rusia que impediu que Acerbaixán se fixera daquela con todo o territorio de Artsakh. Pola contra, Moscova acusa Pashinian de pregarse aos intereses dos países occidentais, no marco dos que aceptou a soberanía de Acerbaixán sobre Artsakh, mudando o papel das tropas de paz ao admitir que se trataba dunha cuestión interna azarí. “É imposíbel perder Rusia no sentido de ignorar completamente os seus intereses no sur do Cáucaso”, subliñou o titular de Exteriores ruso, Sergei Lavrov, que incidiu en que a pesar diso “algúns líderes en Iereván alimentan esas esperanzas”. Misión internacional de observación Alemaña uniuse á reclamación de Armenia de enviar unha misión de observación internacional para avaliar a situación da poboación de Artsakh, que xa fora apoiada polos Estados Unidos. Tamén a UE, aliada con Bakú após duplicar as importacións de gas natural, mudou a súa linguaxe, pasando de falar de persoas que "decidiron fuxir" a "forzadas a fuxir". Entrementres, Bakú transmitiu que está aberto a estudar esa posibilidade coa Organización das Nacións Unidas.