Vigor creativo e anemia institucional

Facer un resumo do teatro de 2022 é insistir na teima dos últimos anos: hai vigor creativo, mais falta o apoio necesario para que ese potencial se atope co público. Se cadra, a novidade é a volta dese público ás salas despois do período da pandemia, mais aínda lonxe das cifras que se manexaban hai algo máis dunha década, que xa non eran as desexadas. Un público que se sente concernido polas cuestións que afectan á súa identidade cando se lle presentan con honestidade. A lúa vai encuberta, a adaptación que as compañías Incendiaria e A Quinta do Cuadrante fixeron da obra de Manuel María, e Libre coma os paxaros, o espectáculo de Teatro do Atlántico sobre textos de Rosalía de Castro, malia que estreados con anterioridade, demostraron este ano que é posíbel encher os patios de butacas con propostas que indagan nunha historia ocultada. E desde logo, N.E.V.E.R.M.O.R.E. de Chévere foi a estrea que demostrou que segue sendo necesario afondar nun pasado -recente ou remoto- que explica o noso presente. Chévere, ademais, manifesta o potencial do teatro para conquistar outros públicos máis alá do telón de grelos e mostrar ese vigor creativo. A compañía -que é o máis parecido a un Centro Dramático Nacional que posuímos- non estivo soa nese labor de exportación de talento: A Panadaría coa súa As que limpan descubriuse como o relevo xeracional que se precisa e que opera desde a convicción de que pode facerse un teatro cos alicerces ben chantados no país e cun horizonte universal que trata cuestións sociais que interesan en calquera lugar. Con eses mesmos argumentos A Quinta do Cuadrante reivindicou María Casares en Continente María, un cuestionamento do presente desde unha figura do pasado próximo. Unha estratexia parecida á de PT Excéntricas coa súa hilarante e afiada adaptación de O porco de pé, de Vicente Risco, da ferozmente aguda Morte accidental dun anarquista, de Talía Teatro ou das sagaces Cigarreiras de Contraproducións (outra obra estreada anteriormente pero que xirou neste 2022) . Obras que tratan do presente sen facer proselitismo e que repasan o pretérito desde o ángulo oposto á nostalxia. Entre tanto, o Centro Dramático Galego segue disparando en todas direccións a ver se consegue facer unha diana, sen unha estratexia recoñecíbel máis alá dunha política de coproducións moi cuestionábel. Pretende levar o teatro ao rural, estreitar a colaboración con Portugal, apoiar novas autorías e recuperar obras históricas, nacionais e alleas: propósitos todos eles moi encomiábeis, mais algo quiméricos sen un orzamento que os respalde e que estea á altura do que debería ser un Teatro Nacional. A súa adaptación de A peste non xirou e a obra de Avelina González Ás oito da tarde, cando morren as nais foi a Cee, Cedeira, Catoira e A Estrada, escudándose nun proxecto de descentralización que non tería por que ser incompatíbel cunha xira polas principais prazas do país. As súas producións, lamentabelmente, non deixan pegada na dinámica escénica. A ver este ano.