Pórtase ben a produción ecolóxica galega?

Xa hai máis de 25 anos que só é legalmente "alimento ecolóxico" na Galiza aquel que está producido baixo o amparo da denominación protexida correspondente. De aí que sexa tempo de botar unha ollada, e ver como está a saúde da produción ecolóxica galega. Cada certo tempo, a Xunta de Galicia e o Consello Regulador da Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega) anuncian nos medios de comunicación que crece o sector, e que todo vai ben e vento en popa. Seica a realidade é un pouco distinta. Velaí os datos obxectivos: —No período 2014-2022, Galiza estivo no último lugar do Estado español en porcentaxe de fondos Feader para a produción ecolóxica. —No plan 2023-2027, o financiamento da produción eco proxéctase ata un 2,6% do Feader, fronte á media española de 10,9%. —Ocupamos o 10º lugar das comunidades autónomas na superficie de produción ecolóxica. —Só o 3,6% da nosa Superficie Agraria Util é ecolóxica, fronte á media estatal do 10,2%. —Agás algún momento puntual, o ritmo de crecemento da produción ecolóxica galega sempre foi inferior ao ritmo de crecemento estatal. Evidentemente, cun menor apoio á produción ecolóxica que no resto do Estado, o seu desenvolvemento tamén é menor. Cabe sinalar que Europa fixa como obxectivo que o 25% da superficie sexa certificada como ecolóxica de aquí ao 2030. E razoábel augurar que, aquí, non imos dar chegado. Planificación estratéxica No 2018, a Consellería programou gastar 50 millóns de euros na produción ecolóxica mediante redacción dun plan estratéxico. Existe unha avaliación do que foi daquilo? Igual iso aclararía por que non se pagaron todas as axudas a produtores e produtoras no ano 2022. Desafortunadamente, o Craega non contrarresta a situación, senón que está totalmente aliñado nesta dirección. O Craega, seguindo as ordes da Consellería do Medio Rural, insiste en restrinxir as súas relacións coas produtoras ecolóxicas, sen artellar nin organizar os axentes implicados, senón limitándose a certificar e pagar por publicidade. A asistencia anual a feiras internacionais e estatais é o eixo fundamental do traballo de difusión, do que non existe ningún estudo de impacto (por algo será...). O Craega insiste en restrinxir as súas relacións coas produtoras ecolóxicas, limítase a certificar e pagar por publicidade O Craega carece de planificación estratéxica formulada; os criterios de avaliación do labor realizado son esencialmente números: de operadores, de superficie e de volume de vendas. Se os números crecen, todo vai ben! Pero se os lemos correctamente, o que nos din os números é que os incrementos van estritamente ligados á convocatoria de subvencións, polo que se multiplican as baixas dos rexistros cando rematan os prazos de subvención. O que aumenta son fundamentalmente pastos de mala calidade e ganderías de carne xa en extensivo, sen crecemento paralelo das vendas de carne ecolóxica. Aumenta a superficie en produción vexetal polo sector forestal (castaña, cogomelos). A baixada puntual do prezo do leite ecolóxico significou baixas de ganderías, cando o Estado español importa o 50% do leite ecolóxico que consome, e cando se di que se van pagar axudas e despois non se dan, tamén hai baixas. Esa é a realidade: nada de estabilidade deste sector económico, todo depende das subvencións. Mal, desde hai moito Coa mesma lóxica, certifícanse as explotacións con interpretacións liviás das normas de produción, para non dicir laxistas, anque sendo estritamente legal, insisto sobre isto. Así dáse cabida a sistemas produtivos o máis achegados posíbel á produción convencional dentro da marxe prevista pola regulamentación; así os rexistros crecen. O caso do leite ou das aves é paradigmático neste senso, cunha presenza dual de dous modelos produtivos: un modelo ecolóxico "convencional", focalizado en só cambiar o tipo de pensos empregados (de convencional para ecolóxico, o chamado "modelo de substitución de insumos") e outro que privilexia un funcionamento natural eficiente dos agroecosistemas. Cambiar para que non cambie nada. Intúese que o fío condutor das accións é que para que se desenvolva o sector, só hai que recorrer á gran distribución e industrias de transformación; e se son de capital foráneo, mellor. Que as actividades dunha soa destas industrias financie entre un terzo e a metade do orzamento do Craega, non semella xerar problema algún. Ou sexa: non, a produción ecolóxica non se porta "razoablemente ben", senón que está francamente mal, e dende hai moito.