A primeira vez

A primeira vez ten un aura, ten tamén valor simbólico e sempre marca un fito. Velaquí neste artigo a primeira vez das imaxes impresas na Galiza. Celebrámolas porque as imaxes impresas marcan a sociedade no decorrer da Idade Moderna e Contemporánea e hoxe máis ca nunca non se explicaría o mundo sen elas. Para non falar xa das imaxes en movemento: filmes, vídeos, televisión... E velaí o primeiro libro impreso que se conserva, o Breviario auriense, un único exemplar na catedral ourensá, impreso segundo Odrizola na segunda metade da década de 1480, época na que tamén se imprimirían na contorna ourensá outros libros, coñecidos por follas soltas ou referencias da época. O erudito Alfonso Prada Allo, salienta que o bispo daquela época, o italiano Antonio Pallavicino Gentile, titular da sé auriense entre 1486-1507, non pisou a cidade do Miño e gobernou a diocese mediante o seu vicario, Xoán de Deza, que no seu sartego na catedral figura cun libro sobre o peito. O 23 de abril haberá que levarlle unha rosa. Case seguro que a el teñamos que agradecer a chegada da imprenta á Galiza. Moi pouco posterior é o Missale auriense, de 1494. Sábese porque é o primeiro libro que na Galiza presenta un colofón, no que Rodrigo de la Passera e Juan de Porres dan conta da súa obra, impresa no castelo de Monterrei. Durante moitos anos figurou coma o primeiro impreso na Galiza, mérito que agora ten o Breviario. Pero o grande avance do Missale é que presenta notación musical impresa, a primeira vez nos territorios do actual Estado Español. Só hai dous exemplares, un na catedral de Ourense. Volvemos a Ourense para valorar as primeiras imaxes impresas na Galiza, en 1544, as xilografías que presentan as Constitucións sinodais do bispado de Ourense, impreso polo inefábel Vasco Díaz Tanco de Frexenal, que mesmo ten rúa ao seu nome na cidade. Agora cómpre dar un chimpo até o 11 de maio de 1938, no que aparece a primeira imaxe impresa a cores, o lindo cabalo do Semanario instructivo, que dirixe José María Gil Rey e no que grava as litografías o seu irmán Ramón Gil Rey. O semanario resistiu seis meses. Como remate salientar a primeira fotografía impresa, no número 1 do Extracto de literatura, o 7-1-1893, só trece anos despois da innovación dun xornal neoiorquino. A proeza é un selfie do escritor Labarta Pose, editor da revista, que así se explica: 'De gallegos notables la galería, / Inaugura mi propia fisonomía...' En 1897 Labarta aínda nos fornece outra primicia, os primeiros anuncios con fotografías, é na revista Galicia Moderna. Ben merece que lembremos o seu retrato.