Patria, xeoestratexia e libre mercado

Nos últimos días estamos a escoitar nos medios reflexións sobre o que se debe facer en relación coa posible compra de accións por parte do Estado dunha empresa enerxética, por ser considerada estratéxica, non tanto a empresa, que tamén, senón o sector do que se trata. Ao que se pode engadir a posible compra de Talgo por unha empresa de capital estranxeiro. Sucede, de novo, algo similar ao que pasou en decembro co sector das telecomunicacións, cando o Estado decidiu adquirir accións de Telefónica, decisión que o levará a converterse no maior accionista vinte e seis anos despois, alcanzando un 10% do capital. Parte do orzamento estatal destínase, pois, a que a Sociedade Estatal de Participacións Industriais (SEPI) merque accións da empresa. Segundo os datos, o Estado ten unha participación actual valorada en máis de 700 millóns de euros, e precisará de máis de 1.600 millóns de euros para adquirir a participación final que a leve a dispoñer de 10% de Telefónica. Cartos e información A adquisición de accións dunha empresa adoita ter dous fins, principalmente: ou o especulativo ou o estratéxico-decisional. O primeira, o fin especulativo, deriva dun interese por gañar cartos a partir da diferenza entre o valor da compra das accións, cando se entende que o prezo ten marxe de subida, e da posterior venda cando se alcanza o valor agardado. Pola súa parte, o fin do investimento estratéxico ou decisional mediante a compra de accións dunha empresa busca ter acceso a información relevante, así como alcanzar unha certa porcentaxe, pretende ter influencia e poder de decisión á hora de fixar as estratexias e políticas empresariais. Ben é certo que, en todo caso, tamén este fin estratéxicioa-decisional ten de base o criterio de rendibilidade, isto é, cumprir en maior ou menor medida coas expectativas de ganancia de quen inviste, evitando en todo caso, obter rendibilidades negativas. Como se podería blindar a busca da seguridade enerxética dun territorio por parte do sector enerxético? Cando saen á luz este tipo de noticias de investimentos en sectores chave, entrecrúzanse compravendas de accións entre grandes fondos de investimento –que normalmente buscan rendibilidade–, e empresas ou fondos soberanos que pretenden gañar influencia ou poder de decisión no sector e/ou na rexión. Para iso precisan adquirir unha porcentaxe importante de accións e converterse así nun dos principais investidores, situación que se adoita alcanzan con 5% e/ou 10%, dependendo da empresa. É precisamente este poder de decisión sobre investimentos en sectores críticos (telecomunicacións e enerxético) o que se está a considerar debe ser protexido dos intereses descoñecidos do investidor estranxeiro. Deste xeito, estase a valorar que pode haber risco de que no territorio se acometan ou deixen de facelo certo tipo de investimentos enerxéticos, que poden ser críticos para a seguridade enerxética, porque a toma de decisións dependa de axentes externos doutras nacións que teñen os seus propios intereses. En función do peso que alcance a participación accionarial, o suxeito investidor pode chegar a deslocalizar investimentos e atraelos cara aos seus países, a migrar procesos, a deslocalizar a sede social, a acometer axustes de persoal, pode buscar ter acceso a información sensible tanto de tecnoloxías en desenvolvemento como de proxectos relevantes ou mesmo de clientes, ou a controlar instalacións enerxéticas críticas para o territorio. Poderíase dicir, algo similar e a outra escala do que aconteceu en Galiza tras a venda de Unión Fenosa ou do Banco Pastor. Seguridade enerxética O obxectivo último empresarial é o da viabilidade e a creación de valor para o accionista. Polo que outro tipo de cuestións de carácter político, social ou patriótico, que poden ser ben vistas, necesarias ou apreciadas dende o punto de vista da sociedade, poden non coincidir coa estratexia empresarial, ou si. É precisamente neste punto no que chegamos a cuestións que son difíciles de resolver: como se podería blindar a busca da seguridade enerxética dun territorio por parte do sector enerxético? Convén vender a investidores estranxeiros, con músculo financeiro e que aseguran viabilidade e rendibilidade, empresas e activos considerados críticos para a supervivencia do propio territorio? Ata que punto a orixe territorial do investidor pode asegurar unha busca da mellor situación para o propio territorio? Ao final todo ten un prezo. Se o que se busca é que se teña en conta certo punto de vista na toma de decisións, é preciso investir. A resolución das cuestións críticas por cada estado marcarán o seu futuro e a súa supervivencia como sociedade.