Lembro algunhas guerras que ocorreron na miña infancia e na mocidade, das que fun consciente e que as imaxes dos telexornais me permitían situar no atlas do mundo. Vivín especialmente a da independencia de Angola, que se seguía tamén na familia; Portugal, nunca nos foi alleo. Vivín impresionada a guerra das Malvinas desde o 2 de abril de 1982, uns días antes de que fixese dezaoito anos, unha guerra que remataría, cando eu preparaba a selectividade, sen saber que podería estudar. Para unha persoa nova, con todas as ganas de vivir do mundo e coa seguridade de que moita vida lle queda por diante, é difícil entender e aceptar que persoas da súa idade son enviadas á morte para ocupar e recuperar unhas illas. Aprendín que esta guerra épica preparada pola ditadura arxentina, foi o seu remate, e que a operación militar ordenada pola Primeira Ministra Británica, motivou a súa releelección.
A guerra das Malvinas foi o tema de conversa mentres montaban unha cómoda e un armario no meu cuarto, Fernando lembraba estar na mili e Ramiro podería ter escrito este artigo, mentres axudaba a cadrar cada unha das vinte e seis pezas do armario relatou o afundimento do cruceiro arxentino ARA Belgrano, por un torpedo do submarino británico HMS Conqueror, o único barco afundido deste xeito por un submarino nuclear, morreran máis de trescentos tripulantes, algo tremendo. No ano 2005 o Congreso da Nación Arxentina manifestou que este suceso constituíu un crime que viola o dereito internacional que regula os conflitos bélicos, en especial, a convención da Haia. Sabía Ramiro que Thatcher incumpriu a lei ao dar orde de afundir o barco fóra da zona de exclusión marítima. Hai cidadanía que sabe que Thatcher morreu sen ser xulgada como criminal de guerra.
O 30 de abril do 2006 estab a en Bos Aires con motivo da Feira do Libro, eran as sete de mañá e tropecei de cheo coa verdade que descoñecía da guerra das Malvinas, pasaran vinte e catro anos, e alí estaban na Praza de Maio acampados moitos combatentes na guerra, coñecín a Héctor González, da miña quinta. Entón souben de soldados mortos e abandonados, de historias da súa morte que ían tecendo as familias para vivir sen dó; souben dos soldados que regresaran, que perdían os seus traballos, que andaban errantes dun lugar a outro ou vivían ocultos como o fixeran os desertores. Souben que un soldado das Malvinas non tiña dereitos e que o desertor eran agora o heroe. Souben dos suicidios que superaban as mortes en combate. Souben que cando chegaron tiñan prohibido dicir a verdade, dicir o que viran, as torturas que sufriran por mandos torturadores da ditadura. Mais a verdade seguía nos seus corpos e na súa cabeza como o frío e a fame, como o fedor á pólvora, que nunca os abandonaba. Non tiveran axuda, non a tiñan, e moitas portas se lle fecharan, polo deber de obedecer, cumpriran coa patria e perderan unha guerra, unha guerra que lles ocupara, como a paisaxe erma das illas, as entrañas.
Souben dos soños de Héctor González, mentres el repetía, una quimera. Ía comezar filosofía na universidade, só unha semana de instrución mandouno á guerra obrigado, entre os iluminados polo fogo. Tamén a algunhas, mulleres enfermeiras, rodeadas só por inimigos, outra historia. A de Héctor é a derrota da miña xeración.
