Van xa dous anos de loita contra a mina de Touro-O Pino

Tal día como hoxe, hai dous anos, o DOG anunciaba a reapertura dunha mina para a extracción de cobre nos concellos de Touro e O Pino. Esta data quedou marcada no calendario para a veciñanza, xa que supuxo o inicio dunha gran labor de oposición a este proxecto e a outros moitos que foron xurdindo, e que colleu o legado da reivindicación social contra o proxecto mineiro de Corcoesto e outros, máis distantes no tempo, como o das Encrobas.

Así o lembran desde a Plataforma Veciñal Mina Touro-O Pino Non, ao tempo que fan fincapé en que a Xunta de Galiza aínda non emitiu a resolución ao proxecto. Desde a plataforma lembran que seguirán adiante na loita contra “esta desfeita na nosa terra”.

Desde hai dous anos puxeron en marcha diversas accións en defensa do medio e da poboación, desde manifestacións masivas como a decorrida en febreiro deste ano, roteiros reivindicativos, iniciativas parlamentares, recollidas de sinaturas, elaboración de informes e estudos e apresentación de denuncias.

O pasado mes de xuño, a plataforma veciñal xunto co movemento Contraminacción convidaron o doutor Steven Emerman a Compostela para apresentar o seu estudo sobre os perigos que entraña para o medio e a poboación o proxecto mineiro en Touro. 

O reputado profesor da universidade estadounidense de Utah Valley  alertou dos impactos sobre o medio e a veciñanza da construción dunha balsa como a proxectada nesta zona, augas arriba, gardando menos de 200 metros de distancia respecto da poboación máis achegada, algo que sería ilegal en moitos países do mundo. A presa en Touro describiuna para Emerman como “unha loucura” porque supón que, de producirse unha falla na presa, sería imposíbel realizar ningún rescate da poboación, “non se chegaría a tempo”, alertou.

De feito, en xaneiro deste ano produciuse no Brasil unha fenda nunha presa augas arriba dunha poboación provocou unha catástrofe humanitaria. Xurdiu deste tráxico suceso un novo concepto coñecido como “zona de propio salvamento”, é dicir, a distancia respecto á balsa augas arriba na que ningún rescate é posíbel (10 quilómetros) e, por tanto, cada persoa tería que tentar salvarse por si mesma.

Con motivo deste “aniversario amargo”, desde o movemento contra a mina difunden un escrito composto para a ocasión pola poeta Emma Pedreira que a continuación reproducimos:

 

O silencio. O bruído.

O máis perigoso de todo é que aquí circule o silencio, dicían as casas cando aínda estaban vivas, animais nas cortes, crianzas estrando de berros a eira dos trevos, gatos nos valos. O río, os seus regatos, as árbores mancadas polo machado ou polo lume, todo sentenciou que a música do veleno era o propio silencio. Por iso mantemos aceso o bruído. Por iso gabeamos ás pólas máis altas. Desde aí vese a cortiza furada da terra, aínda pode escoitarse o zunido das abellas e percorrer coa lingua unha lene carcasa vexetal.

Desde aquí arriba, desde o que non ardeu en setecentos días, aínda todo parece de verdade. Que a herba tupe e tapa a ferida. Que os animais pacen. Que hai unha tranquila lingua de río que transcorre sen máis mácula que o chapuzar das follas e dos insectos.

Desde aquí arriba, casa nas árbores, xogamos a recuperar unha infancia que xa estaba mancada. E o bruído.

O bruído que non pare. Que faga porta para o deserto. Que prenda de aquí a aló como as paxaras na alta tensión, de cable a cable, como a roupa limpa na trandeira. Que prenda. Que nos caia da boca ata facerse cousa de andar á rolda rezando por nós.

O bruído debe ser estertor animal e non touro manso. Debe ser máis alto que as copas e refregar contra a nube para ceibala. Rabuñar no ceo da boca e visitarnos o padal, para sacarnos deste veleno. Balbordo. De zunido ínfimo, o silencio debe pasar a ser boureo.

Rebumbio de corazóns chocando pedra con pedra, como para facer lume. Que retombe.

Que traspase. Que nos fure polo calcañar e saia pola tempa esquerda, como un lóstrego inverso. Que nos parta. Que nos fenda. Que non nos deixe, de ningunha maneira, intactas.

Porque o máis perigoso é o silencio. O que fai que o monte arda é o silencio dos alacráns que non correron á fonte. As bocas mortas que non berraron, os ollos que se dixeron cegos e amaron o fume día tras día. O que fai que o río prenda de lama e ferruxe é o calar

á mantenta e ir furando cunha lingua xorda de níquel.

O que fai que rompa a pel primixenia da tribu é o nada sobre os nosos nomes. O silencio, que ningúen nos pronuncie, que ninguén diga máis alto de si: esta miña pel é un trazado de ríos, UllaLañasPortapego, e non quero que o veleno me esconxure o sangue e mo leve prendido a un encoro de desilusión pegañenta onde se me mete o mar polas uñas e me arrastra ás balsas da desidia.

Entre as valvas da boca, un berro salgado e non ese sabor a herba queimada, a oxidación sulfúrica, o pouso lamacento que leva no tútano cada osiño do silencio.

Setecentos e máis días de bruído en pólvora de gorxa. A queimar.”

Emma Pedreira, agosto 2019