"Todo feminismo que non se nomea como antirracista é racista"
Lucrecia Masson (Ombucta, 1981) abriu esta cuarta feira, xunto coa investigadora Jeane Costa, as xornadas Noutrén: Feminismo Poscolonial, que promove a agrupación cultural O Galo e que contarán, ao longo de sete sesións que se desenvolverán até o 9 de novembro, cunha escolma de voces expertas para reflexionar sobre a descolonización dos corpos e dos territorios. Activista, artista e investigadora multiformato sobre corpos, gordofobia, transfeminismos ou descolonización, Masson expón para Sermos Galiza algúns dos conceptos do seu relatorio nunha proposta que, como explica, formula o feminismo “desde fóra dunha matriz eurocéntrica”.
En que centra o seu traballo na actualidade?
Nestes momentos participo nun proxecto no espazo Matadero Madrid cun colectivo, Ayllu, no que traballamos en cuestións anticoloniais e de disidencia sexual. As miñas investigacións, tanto persoais como dentro de colectivos, sempre teñen a ver co corpo nun lugar central. Interésame o corpo na súa materialidade, o que fai a súa forma e funcionalidade ou as diagnoses que o atravesan. De aí que cuestións que me importan moito teñan que ver con temas como a gordura, a diversidade funcional, a enfermidade… de como o corpo se ve materialmente parte dun tramado colonial.
Migrante e racializada, canto teñen que ver as súas vivencias co seu pensamento e co seu papel activista?
Sempre digo que as miñas prácticas teñen que ver cunha impureza que se move entre os campos da arte a teoría e o activismo, pero fundamentalmente do activismo. Penso que é aí onde se aprende e, particularmente sinto, que o que podo saber vén de aí.
Fala de diversidades relacionadas co corpo, de disidencia. É o corpo un axente político?
Para min o corpo é alí onde pasan as cousas. Hai unha pregunta que me fago e que ten moito que ver con isto: Hai algo que sucede fóra do corpo? Trátase, penso, dunha cuestión aberta, pero é unha pregunta cunha potencia política grande. Creo que as cousas atravesan necesariamente o corpo e interésame posicionarme desde aí.
Occidente aprendeunos certas maneiras de vivir o corpo e é interesante pensalas e ilas desnaturalizando para facer estoupar os consensos sobre o corpo
Como inflúe a cultura occidental nos nosos corpos?
O propio corpo é parte dun proxecto colonial. Hai un proxecto civilizatorio que nos impón determinadas maneiras de entender o mundo que van desde como entendemos o coñecemento até a xeopolítica e tamén á propia encarnación do corpo e como entendemos, por exemplo, a vellez. Occidente aprendeunos certas maneiras de vivir o corpo e é interesante pensar sobre elas e ir desnaturalizando esas aprendizaxes que asumimos como normais, como ‘a verdade’, para facer estoupar os consensos sobre o corpo.
Como trasladar estas cuestións ao plano activista?
O camiño pasa polo colectivo, por desafiar a individualidade como único modelo, a través de formas comunitarias, das formas nas que conversamos sobre aquilo que atinxe ás nosas vidas, e tamén fuxindo de certos relatos das grandes propostas de transformación e revolucionarias, ás veces pasan moi grandilocuentes, moi virís, de saúde e de vigor; deses suxeitos que encarna todas as transformacións desde un corpo áxil, que non ten medos e que pode. E dando lugar a outras corporalidades con outros ritmos e outros volumes, con outras formas de facer, para saír dese relato do heroico, do orgullo, da superación e do éxito. Hai corpos que contestan directamente a iso, e penso que a estratexia política é en moitos casos sobrevivir, porque nesa supervivencia está tamén a incorporación deses corpos que resisten, desa resistencia.
Síntome parte do transfeminismo porque propón un suxeito do feminismo que non é exclusivamente o da muller biolóxica, de xeito que move e amplía o limiar diso que se pretende como feminismo. A min intéresame nomearme desde aí e posicionarme contra ese outro feminismo bioloxicista que pretende definir que corpos poden estar dentro do feminismo e cales non. Ese feminismo non me interesa. Non me interesa o feminismo TERF nin o que está en contra do traballo sexual nin ningún que queira dicirlle a outras que facer co seu corpo.
Parte importante da súa investigación está centrada na gordofobia.
Todo está relacionado. A idea é un feminismo onde os corpos teñan cabida e que, ao tempo, repense as súas posicións eurocéntricas e de privilexio. Creo que este é un dos obxectivos das xornadas, nas que tamén expoñemos que propostas podemos pensar e articular para un feminismo que non se perda na súa ‘branquitude’.
Pasou a súa nenez nunha zona rural do sur da Arxentina. Como influíron esas vivencias no seu pensamento político feminista?
Feminista e antirracista. Este é tamén un posicionamento moi básico para min, porque creo que todo feminismo que non se denomina como antirracista é racista. Todo o que non se nomea dá lugar a que ocorra, por iso hai que empezar a poñer nomes. En canto á miña infancia, o mundo rural é para min o meu primeiro mundo, aquí pode haber un nexo con Galiza. No meu traballo Epistemología rumiante hai un epígrafe dunha poeta galega, Andrea Nunes Brións, que, coma min, tamén fala de vacas. Detrás deses rumiantes hai unha metáfora de lentitude, dun habitar o tempo doutro xeito, con outras expectativas. Para min, o rumiante é unha proposta poética dun método, dunha forma de facer que conteste a ese tempo produtivista e acelerado do colonialismo e do capitalismo, que é a forma económica do colonialismo.