Sarria, moito máis que o Camiño

Por primeira vez, este verán guiei en Sarria actividades completas. Até agora fora sempre só como parada en excursións pola zona sur de Lugo, pero neste 2022 profundei nun concello cheo de sorpresas e segredos descoñecidos para moitos. No persoal, a vila sarriá foi sempre para min un sinónimo de basket. Coñecina por esa razón, vivina despois polo mesmo motivo, e non foi até estudar a carreira de Turismo que comecei a ver a esta localidade tan próxima a Lugo como un punto culturalmente importantísimo da nosa xeografía. Á gran maioría de xente o primeiro que lles ven á mente pensando nela é o Camiño Francés e eses pouco máis de 100 quilómetros a Compostela que a converten nun dos puntos, senón o máximo, onde máis peregrinos comezan a súa andaina cara a Santiago... pero como di o título do artigo, hai moito máis que iso. Hai uns seis ou sete anos descubrín en Sarria un dos itinerarios naturais galegos máis fermosos, especialmente se nos cinguimos aos que están próximos a cidades ou vilas. Sen desprazarnos moito desde o centro histórico sarriao chegamos á Ruta das Aceas, un roteiro circular de seis quilómetros en pleno bosque autóctono (castiñeiros, carballos, amieiros, pradairos..). Preciosa en calquera estación do ano, está moi ben sinalizada e goza de moi bos carteis informativos e lugares para descansar. Cinco presas, catro muíños e unha fervenza son algúns dos seus elementos máis destacados. O lugar de Vilei, na parroquia de Barbadelo, é outro dos lugares máxicos deste concello. A xornalista Ana Casanova púxolle nunha ocasión o alcume da 'Cremona lucense' e con moito xeito: formado por só trece casas, este núcleo foi berce durante o último século de catro luthiers, unha singular tradición artística personalizada en figuras como Paulino Pérez ou Xermán Arias. Ademais do obradoiro deste último, que agora está na rúa Marques de Ugena, na súa continuación (rúa Porvir) atópase unha gran concentración doutro grande atractivo sarriao: os anticuarios. Non por nada o alcume da vía é 'rúa da Polilla' Os mobles, os embutidos, son moitas as outras economías que mobilizan e mobilizaron no pasado e presente a parte do turismo e do Camiño. E que lugares emblemáticos non debemos perder? —Ponte Ribeira (S.XII): Cruza o río Sarria polo trazado do Camiño Francés, e para en Fonte Ribeira e no conxunto escultórico 'Homenaxe ao peregrino'. —Escalinata Maior (S.XIX): Sube e faite unha foto antes de acceder á zona histórica de Sarria. —Casa natal de Matías López: Era a vivenda do industrial chocolateiro, político e filántropo, introdutor da moderna publicidade comercial. —Igrexa de Santa Mariña (1885): Situada na antiga praza do mercado, ocupando o solar dunha antiga igrexa románica do S. XIII. —Casa Baamonde (S. XIX): Desde 1920 é a Casa do Concello. Na fachada principal atópase a escultura pétrea de Alfonso IX de León e Galiza. —Igrexa de San Salvador (S. XIII): Mostra algún elemento románico e arcos e portas góticas. Destacan no exterior as ferraxes medievais e capiteis con cabezas humanas, rolos, a Árbore da Vida, rosetas e puntas de cravo. —Torre da Fortaleza (S.XIII): Alzada polos Condes de Sarria, derruída na Revolta Irmandiña e alzada de novo á conta dos vasalos das 'Cinco Pobras'. En pé ata 1860. Na actualidade só se conserva unha torre de flanco. —Antiga Prisión: Hoxe alberga a Oficina de Turismo Municipal de Sarria, así como distintas actividades culturais. —Mosteiro da Madalena (S.XII): Fundado como hospital e refuxio de descanso de peregrinos, por dous frades italianos. Hoxe rexido pola Orde da Mercé. Un dos monumentos máis representativos de Sarria. —Ponte da Áspera: Reconstruída no S. XVIII sobre unha ponte de orixe medieval. É unha das pontes máis destacadas do Camiño de Santiago Francés. —Capela de San Lázaro (S.XVIII): É o único resto do que foi o Hospital de San Lázaro, dedicado a curar persoas enfermas de lepra entre os séculos XV e XVII. —Casa da Cultura: De estilo neoclásico, era o antigo edificio das Escolas Públicas e actual sede da biblioteca e salas de exposicións. —Ponte Vella do Mazadoiro: Preciosa ponte de pedra que conta con dous arcos. Está visto que os motivos para visitar Sarria son e serán sempre moitos. O ambiente, a gastronomía, o Malecón, a Granxa de Barreiros, a área recreativa do Chanto, a Sarria de Xela Arias, o seu mural pintado polo gran Mon Devane... pero, aínda con todo, para min sempre será ese recuncho da provincia onde o basket é relixión. A onde nos levaba Juan Prada ao meu pai e a min cando adestraba ao CB Sarria, onde cada ano gozamos das paellas xigantes do 3x3, o único lugar onde gañei unha competición federada (a Liga lucense en categoría Junior), un lugar onde sempre fun e son feliz. Grazas, Sarria!