Vacuoterapia, luminoterapia, aromaterapia... ollo con todas estas 'pseudoterapias' sinaladas polo Ministerio

1. Vacuoterapia
2. Luminoterapia
3. Respiración consciente
4. Chi-kung/qigong
5. Zerobalancing
6. Aromaterapia
7. Relaxación autóxena
8. As 73 'pseudoterapias'

O Ministerio de Sanidade, tras recibir os informes desenvolvidos pola Rede Española de Axencias de Tecnoloxías Sanitarias e Prestacións do Sistema nacional de Saúde (RedETS), conclúe que a vacuoterapia, a luminoterapia en problemas de saúde mental, a respiración consciente, o chi-kung/qigong, o zerobalancing, a aromaterapia e as técnicas de relaxación baseadas na indución de sensacións corporais deben ser consideradas pseudoterapias. En cambio, Sanidade si que recoñece as vantaxes do taichí, aínda que aclara que "o beneficio vai ligado á realización dunha actividade física". "Desde o punto de vista fisiolóxico, sería un tipo de exercicio co que se poden traballar todos os músculos do corpo, potenciando forza, flexibilidade e equilibrio e con menos problemas de sobrecarga muscular e risco de lesións asociados a outras disciplinas deportivas", destaca.

O devandito informe conclúe que esta práctica, como actividade física realizada en diversas patoloxías, sobre todo as da área osteomuscular, resulta "beneficiosa" respecto ao benestar percibido e a diversas funcións como a redución da dor. Con todo, nas sete actividades restantes, a principal causa alegada para a súa inclusión no ámbito das pseudoterapias é a falta de evidencia científica, que fai descartar o uso das mesmas no ámbito clínico. Estas oito terapias avaliadas forman parte das 16 que, segundo avanzara o Ministerio o pasado mes de febreiro, estaban listas para publicar. Por tanto, aínda faltan outras oito por coñecer.

Vacuoterapia

A vacuoterapia —'cupping' ou terapia con ventosas— en patoloxía osteomuscular, que consiste na aplicación de copas de cristal ou plástico, quentadas sobre a pel ou mediante outras técnicas de facer ventosa, en diferentes puntos do corpo, "non se pode considerar unha terapia segura", segundo o informe. Isto débese aos riscos inherentes pola aplicación da técnica sobre o corpo humano, maioritariamente na vacuoterapia húmida. "O beneficio que poderían mostrar baséase en estudos de baixa calidade que non permiten sustentar a súa eficacia, polo que non estaría recomendado o seu uso nesta indicación", detalla o documento.

Luminoterapia

A luminoterapia en problemas de saúde mental, pola súa parte, baséase no uso da luz con fins terapéuticos. Aplícase comunmente co uso dunha caixa de luz colocada aproximadamente a un metro de distancia a unha altura dentro do campo visual; con todo, é posíbel a aplicación cunha fonte de luz portátil que se pon sobre a cabeza, artefactos de iluminación montados no teito, ou a terapia de luz 'naturalista', coñecida como simulación amencer-anoitecer, que imita as transicións crepusculares ao ar libre. Debido a distintas limitacións metodolóxicas dos estudos incluídos, non se poden extraer conclusións definitivas sobre a eficacia e seguridade da luminoterapia en problemas de saúde mental. Ademais, o informe sinala que "non existe evidencia suficiente" que apoie o seu uso en saúde mental.

Respiración consciente

En canto á respiración consciente, que consiste en estar presente de forma plena no momento en que se realiza a respiración e sentir os efectos desta sobre o corpo, o informe destaca que han de ser interpretados "con cautela". A causa é a falta de garantía de que os seus resultados sobre eficacia sexan extrapolábeis á práctica clínica.

Chi-kung/qigong

O mesmo ocorre co chi-kung/qigong, exercicios de respiración e movemento con algún posible beneficio para a saúde. Con eles, pódense traballar todos os músculos do corpo potenciando a forza, a flexibilidade e o equilibrio. Sanidade conclúe que isto podería ter o beneficio propio dunha actividade física de baixo impacto sobre as persoas con enfermidades osteomusculares e naquelas a quen poida contribuír a diminuír os niveis de estrés e mellorar a calidade de vida cun risco baixo de efectos adversos. Con todo, alerta de que "a evidencia que sustenta esta afirmación é de baixa calidade".

Zerobalancing

O zerobalancing, polo seu lado, é unha técnica ou modalidade de traballo corporal e manual mente/corpo que, segundo o seu fundador, Fritz Frederick Smith, involucra 'enerxía' e 'estrutura', logrando un equilibrio no individuo. Do documento extráese que, coa información dispoñíbel no momento, non existe evidencia sobre a seguridade e eficacia da técnica en ningunha condición clínica.

Aromaterapia

A baixa calidade dos estudos realizados tamén é a causa da cualificación da aromaterapia como pseudoterapia. Trátase dunha rama da fitoterapia que utiliza aceites esenciais —extraídos de plantas— co obxectivo de mellorar o benestar, reducir a ansiedade, o estrés e outros síntomas clínicos tanto emocionais como físicos. Aínda que a aromaterapia pode ser un recurso complementario dalgún valor para o tratamento de síntomas físicos e psicolóxicos en enfermidades cardiovasculares e dismenorrea, desde Sanidade aclaran que "os aceites esenciais son naturais, pero non inocuos". De feito, identificáronse unha serie de eventos adversos leves asociados ao seu uso.

Relaxación autóxena

Por último, entre as técnicas de relaxación baseadas na indución de sensacións corporais, destaca o adestramento en relaxación autóxena —ou adestramento autóxeno—, que consiste en alcanzar un estado de relaxación profunda a través de representacións mentais de sensacións físicas —calor, frío, pesadez— en diferentes partes do corpo. O informe sinala que o adestramento autóxeno podería resultar beneficioso na mellora de síntomas psicolóxicos e físicos en distintas condicións de saúde, pero as conclusións non poden ser "definitivas" debido ao baixo número de estudos para cada condición de saúde e o seu risco de rumbo alto ou incerto. "É necesario seguir avaliando a seguridade destas técnicas", finaliza o documento.

As 73 'pseudoterapias'

Até a data publicáronse trece informes de avaliación, que se suman ás 73 terapias cualificadas desde un inicio como pseudoterapias ao non contaren con evidencia científica de ningún tipo. Estas 73 pseudoterapias son:

• Análise somatoemocional
• Análise transaccional
• Anxos de Atlantis
• Arolo tifar
  Ataraxia
• Aura soma
• Biocibernética
• Breema
• Cirurxía enerxética
• Coaching transformacional
• Constelacións sistemáticas
• Cristais de cuarzo
• Cromopuntura
• Cuncos de cuarzo
• Cuncos tibetanos
• Diafreoterapia
• Diapasóns
• Dixitopuntura
• Esencias mariñas
• Espinoloxía
• Fascioterapia
• Feng shui
• Flores do alba
• Froitoterapia
• Grafoterapia
• Harmónicos
• Hidroterapia do colon
• Hipnose ericksoniana
• Homeosynthesis
• Iridoloxía
• Lama-fera
• Masaxe babandi
• Masaxe californiana
• Masaxe na enerxía dos chacras
• Masaxe metamórfica
• Masaxe tibetana
• Medicina antroposófica
• Medicina dos mapuches
• Medicina ortomolecular
• Metaloterapia
• Método de orientación corporal Kidoc
• Método Grinberg
• Numeroloxía
• Oligoterapia
• Orinoterapia
• Osixenación biocatalítica
• Pedras quentes
• Pirámide vastu
• Plasma mariño
• Posturoloxía
• Pranoterapia
• Psicohomeopatía
• Psychic healing
• Quinton
• Radioestesia
  Rebirthing
• Sincronización core
• Sofronización
• Sotai
• Tantra
• Técnica fosfénica
• Técnica metamórfica
• Técnica nimmo de masaxe
• Terapia bioenerxética
• Terapia biomagnética
• Terapia de renovación de memoria celular (cmrt)
• Terapia floral de California
• Terapia floral orquídeas
• Terapia regresiva
• Xemoterapia
• Xeobioloxía
• Xeocromoterapia
• Xeoterapia

Os últimos nove informes, publicados en agosto de 2022, pola contra, analizaron a eficacia e seguridade da acupuntura, o pilates, o ioga, a terapia floral, a reflexoloxía, a musicoterapia, a terapia tumoral, a meditación e a masaxe estrutural profunda.