Médicas de Urxencias reivindican un servizo esencial saturado polos recortes na Atención Primaria

Esta quinta feira conmemórase o Día Internacional da Medicina de Urxencias e Emerxencias, un dos piares do sistema sanitario. As e os profesionais do servizo concentraranse —ás 12 horas— nos hospitais e centros de saúde de todo o país para reclamar o recoñecemento desta especialidade no Estado español, a fin de mellorar as súas condicións laborais e optimizar a atención ás persoas doentes. "Que se celebre este día en todo o mundo ten un significado, que esta especialidade xa existe en 22 países da Unión Europea e en máis dun cento a nivel global. Basicamente o que pedimos é que exista unha formación regulada a través do exame MIR —Médico Interno Residente—, porque quen estamos aquí non somos especialistas de urxencias e emerxencias, senón doutras ramas, e fómonos formando pola nosa conta. Ten que haber unha homoxeneidade na formación", apunta, en declaracións a Nós Diario, o presidente da Sociedade Española de Medicina de Urxencias e Emerxencias —Semes— na Galiza e coordinador das Urxencias do Complexo Hospitalario Universitario da Coruña —Chuac—, José Manuel Fandiño. Salienta, neste senso, que a directiva europea 2005/36/CE decreta a obrigatoriedade de recoñecer esta especialidade, cuxo período de formación estabelece en cinco anos: "Todas as e os ministros de Sanidade desde entón ignoraron esta reivindicación. Desde 2016 si existe a posibilidade de se especializar en medicina de urxencias no eido militar, mais no civil aínda non", expón o doutor. Fandiño sinala que as urxencias e emerxencias deben ser tratadas como unha "especialidade xeralista" da que, á súa vez, emanen outras supraespecialidades máis específicas: "A medicina de urxencias é xeralista, porque exercemos de pediatras, otorrinolaringólogos, traumatólogos, xinecólogos... Non ten sentido que faga unha supraespecialidade a partir dunha especialidade, a de urxencias, que non fixen", argumenta. "As e os profesionais de Urxencias temos que formarnos pola nosa conta", salienta José Manuel Fandiño Aliás, explica que as eivas na formación repercuten no servizo: "Moitas e moitos residentes poden comezar traballar no momento de se incorporaren ao seu posto, mais cando alguén novo entra nas Urxencias temos que pór ao seu carón un veterano que lle ensine como é un ictus, unha parada cardíaca, un infarto ou como ventilar un paciente con insuficiencia respiratoria aguda. Ningunha especialidade médica inclúe os coñecementos precisos, polo que é responsabilidade nosa continuar a súa formación", di, e afirma que, malia que "arredor de 15%" das e dos estudantes de Medicina queren especializarse neste servizo, "a maioría pasa aquí o tempo xusto para poder optar a outra praza e marchar", algo que, ao seu entender, "non acontecería cunha especialidade regulada". "Precisamos un relevo xeracional", insiste. Os recortes na Primaria repercuten nas Urxencias A escasa presencialidade nos centros de saúde da Atención Primaria e a imposición das consultas telefónicas está a derivar un importante número de pacientes directamente aos servizos de Urxencias, tanto nos Puntos de Atención Continuada —PAC— coma nos hospitais: "É un problema que vén de lonxe. Se o médico tarda 15 días en darte unha cita telemática, acabas acudindo ás Urxencias, porque se tes unha doenza queres solucións rápidas", sostén Carmen Nores, voceira da plataforma A Voz da Sanidade de Cangas, quen urxe a recuperar a atención presencial nos centros de saúde: "O presidente da Xunta —Alberto Núñez Feixoo— di que en breve poderemos quitar a máscara e asistir a grandes eventos porque a pandemia comeza remitir, e é lóxico, mais non fai o propio coa Atención Primaria. Cómpre elaborar un plan de reactivación destes centros, porque, alén da falta de presencialidade, hai longas colas de xente que ten que agardar á intemperie nas portas dos centros". Nores salienta o "comportamento exemplar" e a "paciencia" da sociedade civil mentres o Goberno galego "bota balóns fóra" ante a saturación da atención sanitaria: "Agardamos que o Servizo Galego de Saúde —Sergas— ofreza solucións na reunión que manteremos o vindeiro mes, porque non se entendería que as persoas que acoden para seren atendidas de urxencia agarden fóra dos centros coma se estivesen na cola da panadaría. Se tes unha urxencia é porque estás mal e precisas atención", argumenta. Na mesma liña apunta Manuel Martín, médico de familia en Marín e portavoz de SOS Sanidade Pública: "Os servizos de Urxencias están para atender problemas graves, e se dedican moito tempo a patoloxías menores que son competencia da Primaria, estase a pór en risco a saúde de moita xente que debe agardar innecesariamente", afirma, e pon o foco en que, por mor das dificultades para atender ás e os doentes, moitos avogan por acudir á privada: "Os seguros privados están a facer o seu agosto. Mais isto xera un problema de desigualdade, xa que non todas as persoas poden pagalos", expón. "Ao atender nas Urxencias patoloxías que son competencia da Primaria, estase a pór en risco a saúde de moita xente que agarda innecesariamente", advirte Manuel Martín Tamén o presidente de Semes Galiza lembra o importante labor dos PAC na atención de patoloxías non urxentes: "Unha consulta médica ten que ser presencial porque leva unha parte humanística inherente. A entrevista clínica precisa de sentar fronte ao paciente, ver como ten a pel, como se expresa, se está nervioso, auscultalo, ect. Para cuestións puntuais como entregar os resultados dunha análise pode servir a atención telefónica, mais en esencia debemos avogar pola presencialidade. Nas Urxencias sempre van ser atendidas todas as persoas que non atopan resposta noutros eidos do sistema", concreta. Para o doutor Manuel Martín, a sobrecarga de traballo nos centros de saúde é consecuencia da "política da Xunta de aforrar a costa de recortar os servizos", e considera fundamental "repor os recursos recortados desde a crise de 2008". "Se non temos un plan para acabar coas longas listaxes de agarda acumuladas nos últimos anos imos ter, ou máis ben xa temos, un problema moi grave que afectará á calidade da atención prestada ao cidadán. Semella que a Administración pretende fechar algúns centros de saúde para aforrar, mais eses consultorios periféricos son esenciais porque aproximan a atención sanitaria a moitos lugares do país, tanto os servizos de urxencias coma a medicina de cabeceira", sentencia. Precisamente o tempo de agarda nas Urxencias custou o pasado ano a vida dun paciente octoxenario no Complexo Hospitalario Universitario de Santiago —CHUS—, a sexta vítima por estas circunstancias na última década no Clínico da capital galega: "A Valedora do Pobo emitiu un ditame hai seis meses advertindo que non podía haber doentes ciscados polos corredores porque atenta contra dous dereitos fundamentais, á intimidade e á dignidade", explica Fernando Abraldes, presidente da Asociación de Pacientes do CHUS. Nas últimas datas, asegura, a situación ten "mellorado en parte", mais incide en que o servizo "precisa unha maior dotación, sobre todo cando temos este nivel de saturación". O principal problema, di, é que as sentenzas xudiciais emitidas a este respecto "non dan amparo" ás e os doentes, xa que "non se obriga ao Sergas a adoptar as medidas precisas".