A beizón da beleza

Rubir a ollada ata o cimeiro do Veladoiro e deixala esvarar polas engurras do encefalograma do cabo da Nave ata acadar a liña plana do horizonte. Parar, paralo case todo e deixarse estar, vacación. As gaivotas bordaran a praia en Richelieu mais ollaban con cobiza como o océano sacudía os manteis de festóns e pedrería. O roncón das turbinas bruou seguido, padexando auga, do abalo ao devalo. O planeta rotaba impasible. Contra a tardiña acalmaron os motores. A paseante ganduxaba na area con pegadas rítmicas coma quen que collía a pespunto a marea. E a marea cadela lambíalle nos nocellos. De súpeto abríronse as portas e comezou o teatro do solpor. A estrela actuou coma sempre, soberbia. Desmaiaba aos poucos, cunha ben calculada lentitude. Ben que a protagonista non era ela, senón o escenario que xiraba cara á noite, no devezo do veludo do sono. Deu tempo a tomar fotos con gran angular, selfies onde a punta do dedo sostiña á diva, vídeos que certificaban o encaixe dourado das ondas, houbo aplausos, desenganos, as nubes correron o pano antes de tempo, fin da función, a sala despexouse soa. A beleza adoita ser un dos obxectivos do tempo de lecer. Espectaculares panoramas e recunchos con sabor nos que nos deslocalizamos para que non nos colla nin a sombra do cotián. Non é unha fuxida, é unha paréntese abafada de urxencias que desexariamos atravesar sen reloxo nin guión. Aínda así, consultamos guías e likes para acertar coas coordenadas dos emprazamentos perfectos e non andar a derramar os días de vacacións. Publícanse listaxes de lugares imprescindibles e top ten da esencia do verán. O tal banco, a terraza coas mellores vistas, o miradoiro con bambán, a praia de augas cristalinas. Hai moreas de alfinetes na cartografía que aseguran a beleza instantánea e universal das paisaxes da costa galega. Consumimos marcas xeográficas do paraíso cunha ansia parella aos cromos da nenez. E de contado marchamos. En Galicia convídase á paisaxe. O patrimonio natural é unha colección quilométrica de obras mestras penduradas do aire. Pódense visitar libremente, sen vixiantes rosmóns que sinalen que non se toca o lenzo, nin se entra con bebidas. Son pezas únicas no mundo, exquisitas, que non precisan dunha explicación requintada para gozalas. Mais como toda obra de arte, se houber información valoraremos aínda máis o resultado, conscientes da delicadeza do quefacer xeomorfolóxico ou a exclusividade botánica que se nos brinda. Integrámonos no decorado espectacular sen percibir que pasamos a formar parte do seu sistema. A falta de ordenación do territorio e planeamento urbanístico sintetizouse nun termo ben inxusto, o feísmo Porque son obras vivas e magnéticas. O tal banco acabou por atraer rotondas, autobuses e chiringos, que permanecerán meses, décadas, por máis que a espectadora non pare nin vinte minutos. A visita á praia das Catedrais é o paradigma do indesexable. E así, aos poucos, os top costeiros que se ofrecen ao gran público deveñen nos lugares aos que non voltar. A lei estatal 675 do ano 1944 obrigaba, entre outras cousas, ao ornato público. E manda truco, porque daquela referiríase a retirar o cascallo da batalla do medio da rúa e agochar o chabolismo das vilas. Na década da fame lexislar sobre o ornato tiña miras de máis. E máis se seguimos a secuencia dos seguintes anos nos que se produce, coa pertinente omisión de lexislación, a metamorfose da paisaxe, convertendo a fermosura do litoral nunha fonte de enerxía non renovable para a economía dun estado pobre. Ordenación do territorio Galicia, aínda máis pobre, quedou atrás nesa carreira de presión sobre o solo. Iso non impediu que asemade se cometeran barbaridades no tecido urbano e rural. E a falta de ordenación do territorio e planeamento urbanístico sintetizouse nun termo ben inxusto, o feísmo. Inxusto na orixe mais certo no resultado: no país de areais salvaxes e cantís de vertixe sobran contornas feas, feas de vez. Feas non só esteticamente, feas no seu desleixo e falta de xestión pública -e privada-, feas na ausencia de conciencia colectiva, na depredación indisimulada de terra, mar e aire. E feas tamén no mantemento do ornato. Esta é unha das máis graves contradicións do territorio galego. Véndese paisaxe de calidade sen manter a súa harmonía, a súa saúde. A beleza da paisaxe é un dereito de todos os seres. Tamén é un deber humano. Non só para reclamalo e vivirmos en contornas amables, mais para contribuír na súa preservación. Así como temos dereito ao hábitat, a paisaxe ten dereito á súa beleza orixinal. Neste tempo de lecer, devezo que vos alcance a beizón da beleza. E a forza para defendela.