Seara Peleteiro, xogo xeométrico

O s ciclos económicos marcan o desenvolvemento da sociedade. Cada crise xera un fito na vida da xente, onde o cambio é inevitábel. A última gran crise, a de 2008, foi un punto de inflexión na arquitectura galega. Moitos estudios desapareceron e outros tiveron que cambiar de rumbo. Juan Seara e Berta Peleteiro remataran a carreira na Coruña e nesa mesma cidade comezaron a traballar. Coa falta de traballo tiveron que decidir entre marchar do país, como moitos dos compañeiros, ou dar un cambio de rumbo. Escolleron quedar, pero cambiando de sitio e de vida. Deixaron a cidade e foron vivir a Allariz, vila natal de Juan. Alí abriron o seu estudio e formaron a súa familia. Eran conscientes de que Galiza está virada cara ao eixo atlántico. A meirande parte dos arquitectos viven e traballan en cidades, pero Berta e Juan apostaron por outra filosofía de traballo e vida. Como profesionais, fundaron un estudio pequeno, familiar, onde a relación co cliente é moi próxima. Preferiron traballar con veciños e amigos. Dende o persoal, escolleron criar os seus fillos nunha contorna máis tranquila e próxima á natureza. Dende cativos ambos sabían que querían dedicarse á arquitectura. Berta recorda a obsesión de nena ao ver moitas casas sen rematar no camiño entre Santiago e a casa dos seus pais. Isto encamiñouna a estudar a carreira. No caso de Juan, as experiencias que viviu medrando en Allariz dirixírono cara á profesión. "A miña xeración viviu a súa infancia e adolescencia inmersa nun proceso de transformación único na Galiza rural. Iso evidentemente marca. Tivemos contacto directo cunha serie de dinámicas que interiorizamos e naturalizamos. Dende moi pequeno tiña claro o que era rehabilitar o patrimonio, non porque o estudase, senón porque o vivía no día a día. Antes de entrar na carreira xa tomei conciencia de que había políticas urbanísticas que podían mellorar a vida da xente", relata Seara. Agora, como arquitectos na vila, contribúen a mellorar a vida da xente exercendo a súa profesión. Arquitectura lúdica O traballo tamén pode ser divertido, ou polo menos é a forma de abordar os proxectos de Berta e Juan. Teñen a necesidade de divertirse creando. Ao tempo, os espazos que crean teñen que ser divertidos e sorprendentes para os usuarios. Danlle a volta á idea tradicional, onde son as casas as que se adaptan á xente. A forma tradicional pode xerar espazos anódinos, onde non sucede nada interesante. Eles pensan a arquitectura ao revés. Cren que a arquitectura pode enriquecer a vida dos moradores e, polo tanto, serán os habitantes os que terán que colonizar (e adaptarse) ao espazo. Un xeito de facer no que está presente o xogo. Cada casa resulta un novo xogo e, por esta razón, cada unha é completamente diferente. Facendo o proceso máis lúdico, enfrontándose a un novo reto cada día. Ademais diso, cada proxecto parte da responsabilidade de adaptarse ao orzamento e necesidades do cliente. Esta vertente de xogo ou lúdica da arquitectura pódese entender facilmente ao vivir a experiencia de habitar unha vivenda tradicional. A casa da aldea non respondía á idea de fluxos e zonificación da arquitectura actual, a que fai que case todas as novas vivendas comerciais sexan practicamente iguais. A vivenda vernácula adaptábase e crecía aos poucos, o que xeraba espazos diversos e complexos. Únicos. "A casa da miña avoa é marabillosa, e non o digo por nostalxia, dígoo porque especialmente é moi interesante e complexa. Ten un corredor longuísimo e escuro, zonas con teitos de 5 metros, non ten unha distribución eficiente e eu nunca deseñaría unha casa así. Aínda así, obxectivamente, o espazo ten moita calidade e, o máis importante: fixo a moita xente feliz", di Juan Seara. Un dos primeiros proxectos da parella en Allariz consistiu en intervir, precisamente, nunha arquitectura vernácula. O edificio, chamado "Casa da Viña", usábase para a labranza, e estaba formado por tres volumes construídos sobre unha rocha, empregados como bodega e alpendre. O interior era moi amplo, cun teito de grande altura. O espazo tiña valor tal e como estaba, polo que as intervencións que fixeron foron mínimas. Dotárono de servizos mediante o deseño dun pequeno volume que agocha un aseo e a cociña. Abriron dúas portas e fixeron unha nova escaleira sobre a rocha para comunicar todas as estancias. Para gañar luz abriron lucernarios no tellado e recuperaron o encalado interior tradicional. O resultado reflicte o xeito de facer dos arquitectos, onde o espazo é divertido e sorprendente, e agora é a sede do seu estudio. Xogos xeométricos Tamén no rural, en Coristanco, deseñaron unha casa de campo. Unha casa que, literalmente, foi construída ao carón dun campo de patacas. A paisaxe da zona, moi cha e inzada de granxas, deulles as claves para facer a vivenda. A idea foi a de manter a estrutura da paisaxe, polo que seguiron as formas propias do lugar. O resultado é unha agregación de volumes baixo sinxelos tellados, ao igual que as casas dos veciños. Unha xeometría recoñecíbel ao tempo que singular. A vida da vivenda desenvólvese nunha soa planta, pasando dun espazo a outro con naturalidade. Como punto singular abriron un grande oco no tellado para iluminar o comedor. Os materiais protagonistas son formigón e madeira, este último tanto no exterior como no interior. As fiestras da vivenda ábrense cara á paisaxe, neste caso o campo da familia. Unha fermosa vista dunha paisaxe viva, posto que o territorio desta zona segue cultivándose e mantendo vivo o rural. O tellado a dúas augas tamén é o protagonista da casa no encoro de Cachamuíña, no Pereiro de Aguiar. As vistas desta vivenda atópanse na paisaxe do río, ao que a casa está orientada. A forte pendente da parcela tamén condiciona a xeometría da vivenda. Para adaptarse á parcela, os arquitectos deseñaron unha casa cunha parte de formigón medio soterrada e, sobre ela, un volume de madeira que busca as vistas. Abaixo, na zona tranquila, situaron os dormitorios e na parte alta e coas vistas, a zona de día. O interior é branco e neutro, cunha xeometría moi orixinal. Esta casa, como moitas da parella, está pensada para ser colonizada polos moradores. A forma pouco habitual xera dinámicas nas que os usuarios estabelecen unha relación única co seu fogar.