Viaxe polo subconsciente musical e cinematográfico

O guitarrista André Matos vén de publicar un disco en solitario que lle debe o nome ao instrumento protagonista: unha guitarra acústica Stella de baixa gama, dirixida a estudantes e fabricada en Chicago na década de 1960. Segundo as súas propias declaracións, "non é un bo instrumento", mais ten "unha resonancia que me agrada". Estelar / André Matos / Róbalo / 2021 / Dez pezas / 15 euros En realidade, hai algo de historia oculta: as guitarras Stella foron utilizadas por moitos pioneiros da música americana, de Robert Johnson a Doc Watson, e de Leadbelly até o Kurt Cobain dos Nirvana, que gravou a canción "Polly", do Nevermind, cun destes instrumentos. Stella deixou de fabricar guitarras en 1974. Matos comproulle a súa, por 80 dólares, a un luthier que se entretén restaurando vellas guitarras deste tipo. Estelar é o resultado da exploración das posibilidades sónicas da guitarra por parte do instrumentista, nun paquete de dez pezas improvisadas e executadas con diferentes afinacións. A densidade que acada esta proba resulta sorprendente e remite a todo un universo cultural que, probabelmente, leve o ouvinte até algunhas das referencias máis populares da música americana: Neil Young e, sobre todo, Ry Cooder eríxense aquí nunha peza fundamental do noso subconsciente musical e, seguramente, cinematográfico. Matos emprega un slide para a súa pescuda, o que reforza esa atmosfera de lirismo austero tan característico do estilo. O singular do disco é que, dentro dese universo referencial no que algunhas derivacións do blues constrúen un discurso que vai máis alá do musical, algunhas características da guitarra popular portuguesa logran abrirse paso sen que o resultado se altere: o tema "Luz súbita" ou algúns compases de "Só" dan testemuño da versatilidade de Matos para moverse entre alusións musicais de moi diferente carácter. O instrumento, como é lóxico, tórnase protagonista dunha pescuda desenvolta entre timbres e texturas que exhiben toda unha panoplia de recursos sen perder a unidade do disco. A liberdade que dá o punto de partida permite experimentar ("Fadiga do concreto"), entregarse a un lirismo melancólico ("Chuva miúda"), presentar esbozos dunha enorme serenidade ("Aguda") e mesmo ceder á improvisación festiva que trata o blues como materia viva ("Plantas medicinais"). Todo sen que a paisaxe sonora deixe de crear un horizonte que resulta a un tempo familiar e inesperado. En certo sentido, Estelar podía ser unha banda sonora "o último refuxio para a música abstracta", segundo declaraba o propio Ry Cooder. A banda sonora dun filme que, sen dúbida, conta coa beleza entre os seus argumentos.