A capela flamenga recunca na Galiza

Nun anterior artigo nestas mesmas páxinas, falabamos do paso pola Galiza da raíña Xoana e Felipe I "O Fermoso" coa súa impoñente capela de música. Sucedía pola primavera do ano 1506, e queremos seguir tirando dese fío para, no artigo de hoxe, desprazarnos catorce primaveras adiante. Concretamente, á de 1520, cando o fillo primoxénito de ambos, o daquela aínda Carlos I, volverá pasar polo antigo reino de Galicia acompañado doutra manchea de músicos. A estadía en Compostela e na Coruña de Carlos I é ben coñecida e tratada nos libros de historia, pois será das Cortes galegas das que, non sen moitos atrancos e presións, logrará finalmente o financiamento para costear a súa viaxe e coroación como Emperador. O malestar xerado entre boa parte dos seus súbditos devirá no alzamento dos Comuneros. Tamén provocará revoltas na Galiza, molesta por non poder recuperar o voto en Cortes, e un conato de amotinamento das principais autoridades, entre as que se atopaba o arcebispo Alonso de Fonseca. No musical, a Compostela que atopou Carlos I o 26 de marzo de 1520 debeu ser bastante diferente da que atoparan os seus pais. O propio arcebispo Fonseca era un xeneroso mecenas, e non descoidaba a música. A súa solemne entrada en Compostela, a finais do ano 1509, foi acompañada dunha banda de trompetas e atabaleiros, e sabemos que contaba cunha pequena capela musical propia. A seis destes trompetas, que formaban parte estable do séquito arcebispal, vailles pagar Carlos I, o día 10 de abril, 18 libras e 15 soldos por tocar durante a súa comida e posterior recreo. Non eran as únicas trompetas que había en Compostela aquel día, pois o rei tiña ao seu servizo un conxunto de trompeteiros casteláns, que, polas nóminas da Casa de Castela conservadas en Simancas, sabemos que o acompañaron na Galiza até o seu embarque, o 20 de maio, no porto da Coruña. Pero o máis rechamante era a capela flamenga, constituída por un excelente conxunto de cantores. Aínda que non tan nutrido como o dos seus pais, Carlos mantiña preto dunha vintena deles e, tamén, un encargado de portar o órgano, que viaxaba canda el. Proba da estabilidade e agarimo cos que coidaba a música é que algúns dos cantores que o acompañaban xa estiveran na anterior viaxe. No entanto, o ambiente musical, particularmente en Compostela, debeu de ser moito máis estimulante, e dar lugar a un interesante intercambio cos músicos locais. A visita tamén debeu contribuír a espertar o interese do cabido por mellorar o ensino do canto e dotarse dunha capela de música estable e autónoma. Se entre 1520 e 1521 aínda se lle pagaba aos cantores, ao organista ou aos instrumentistas do arcebispo polos seus servizos, en 1524 vaise xestionar en Roma a supresión de 3 prazas de cóengos, para pagar coas súas rendas a un mestre de capela, que ensine polifonía, e 4 cantores profesionais. As viaxes reais, canda as súas capelas, foron durante a historia un medio eficaz para difundir e estimular o cultivo da música, e deste intercambio participou tamén Galiza.