O Castelo da Lúa, a fortaleza mariñeira erguida en Rianxo
Xa que as súas estruturas se atopan erguidas cabo da liña de costa, hai que catalogala propiamente como unha fortaleza mariñeira, desde a cal non só se controlaría o paso de embarcacións e persoas por esa zona atlántica senón que, tamén, desde terra. Logo así, no seu horizonte albíscase a Punta de Iñobre, os castros de Neixón, a zona de Abanqueiro, o Castriño de Taragoña, a igrexa de Santa Comba... Na actualidade, o seu predio fica nunha prolongación de terra cara ao río Te, a xeito de península, mais resulta bastante plausíbel que no seu día se tratase dun pequeno illote, como acontecía con moitos lugares nos que se alzaron este tipo de construcións. Veñen á nosa mente as torres e fortalezas do Oeste (Catoira), da Lanzada (Sanxenxo), de San Sadurniño (Cambados)...
Segundo Jerónimo del Hoyo, a comezos do século XVII a xurisdición e vila de Rianxo tiña 1.100 vasalos, valía o xulgado 1.600 reais e o arcebispo de Compostela puña “quatro regidores cada año”. Desde o medievo foi coñecido este territorio pola súa actividade pesqueira, de aí que abastecese cos recursos derivados dela a propia cidade santiaguesa, verbo do que se anuncia n’O Tumbo Vermello de Don Lope de Mendoza.
Na actualidade son seis as parroquias que forman parte do municipio, nomeadamente: Araño, Asados, Isorna, Leiro, Taragoña e Rianxo; mais durante o antigo réxime tamén pertenceron as de San Xoán e San Xiao de Laíño (hogano no concello de Dodro), Abanqueiro, Bealo, Cespón, Cures e Macenda (en Boiro), así como tamén San Pedro Fins de Ribasieira (Porto do Son) e determinados “coutos” lindeiros. Todas estas freguesías, por outra banda, eran de señorío de abadengo e de xurisdición ordinaria dos arcebispos composteláns. E non sen importantes conflitos –que desde o século XV se han estender até a Idade Moderna– puideron conservalas.
O concello de Rianxo, con case 59 quilómetros cadrados, localizado na marxe dereita do Ulla e do Mar da Arousa, tiña comunicación terrestre desde antigo coas vilas de Padrón e Noia.
[Podes ler este fascículo completo, dentro do coleccionábel 30 castelos e torres para descubrir un reino, comprando o xornal Nós Diario de hoxe, nos quiosques ou en formato dixital na nosa loxa en liña, a través desta ligazón. Cada día, unha nova entrega, totalmente gratuíta co xornal]