O compás que inscribe o tempo

Non só polo traballo artesanal cos fonemas e os ritmos en cada un dos textos. Toda a obra é unha composición musical en tres movementos, os tres apartados do libro. Álbum da cuarta dimensión / Carlos Lema / Chan da Pólvora / 2020 / 77 páxinas / 17 euros O son constitúe un dos elementos fundamentais que se propaga polo tanguer da natureza, dos ruídos do cotián e das referencias a pezas recoñecidas. No silencio dos instrumentos fai eco a potencialidade das notas. Para alén do máis, o son é a inscrición que mellor concilia tempo e materia, ingredientes que recolle este título e outro dun libro anterior, A música das esferas. Porque do que se trata é de escoitar unha progresión na que se tensan as cordas da angustia e o desexo dunha existencia plana, a dos obxectos, para os que a dor non ten sentido: "Se a materia non dura, perece / a duración é continxencia abatida / nas estremas das lembranzas". O triunfo da materia só pode emerxer da ausencia do suxeito, da cancelación do monstro que encarna a figura do artista, protagonista do último ensaio de Carlos Lema, A monstruosidade moderna. Por iso desaparece o eu lírico para dar paso á terceira persoa, moitas veces referida ás cousas como suxeito sintáctico. Noutras ocasións escóllese a segunda, xa que o desdobramento facilita a reificación do eu, ou a primeira persoa do plural, moito máis democrática. Só aparece o eu no poema "Meditación", que inevitabelmente remite á angueira dunha subxectividade. Mais a pesar da vontade da anulación, remarcada pola insistencia nos termos "nada" ou "non hai", latexa un desacougo manifestado tacitamente polas pantasmas gravadas na memoria. Na cuarta dimensión, o que foi tenta volver, converterse noutra existencia. Hai algo espectral en todo o libro. Tamén unha espiritualidade que non é transcendencia porque se atopa en obxectos como a arquitectura do templo ou os trazos dun salmo. Non hai epifanías. Só unha descuberta inaudita por evidente que fecha o libro e que, sen querer ser indagación da causa, volve ás orixes materiais do cosmos. A única liberación. Lírica e filosofía danse a man nunha aposta orixinal e ambiciosa que recupera a dignidade da materia fronte á linguaxe. Esta perspectiva entronca con outras propostas poéticas, aínda que a tendencia é a de incluír a asepsia da terminoloxía científica na procura da obxectividade. Neste caso prefírese a materialidade núa e autónoma das cousas, tamén das sinfonías. Non só como concepto. A música aquí é.