Pita con nena

Vinte anos despois de que Ruth Matilda Anderson fotografara en Noia aquela nena leiteira, descalza, outro fotógrafo facía o mesmo con Margarita e Armando ás aforas de Vigo, en Sampaio. Os pés infantís espidos amosan o que non hai: zapatos. E evidencian claramente o que si hai: pobreza e miseria. Para se pór ante a cámara apáñase o que se ten: unha pita no caso da nena e un gatiño no do neno. Pero a pita e o gato non son mascotas. Se o felino serve para acabar con ratos, ratas e as enfermidades que os roedores traen, a pita é un ben prezado para procurar algo de proteína animal baixo a forma de ovos ou carne. Así, a humilde e popular ave (femia) que perdeu a capacidade de voar, e que non sae en bandeiras e estandartes de reino ningún, ben podería ser a imaxe dos máis humildes e daqueles desposuídos de case todo. Estudos arqueolóxicos evidencian que as galiñas existían na China desde hai 8.000 millóns de anos e que desde alí se espallaron cara a Europa probablemente a través de Rusia. Na actualidade hai no mundo uns vinte mil millóns de galiñas, unha das especies de vertebrados máis abundantes do planeta. Nestes días de entrada do inverno podemos ir a algún galiñeiro ver as aves domésticas máis comúns do mundo. Apreciar canto de semellante teñen a un dinosauro, dos que proceden, e observar a súa anatomía, que nos permitirá reparar nos tipos de plumas, peteiro e patas, por exemplo. Veño de fecharlle ás pitas na casa da sogra. No mesmo lugar onde hai máis de cincuenta anos un meniño botaba o gran ás galiñas sostendo un potiña chea de coques. Eu cavilo nesa galiña que sempre queda atrás. Cando xa están todas dentro no poleiro, unha, sempre a mesma, fica ao pé da escada. Penso que igual é parva, epíteto que asignamos con demasiada facilidade a estas aves “da casa” que nos acompañan desde hai milleiros de anos. Quen sabe! Resulta que o parvo igual son eu, que me deixo levar polo tiranía do reloxo imposto polo capitalismo e, simplemente, esa pita máis lenta non ten tanto apuro coma min. Igual ten vocación de ave nocturna e polas noites gusta de imitar o moucho ou a avelaiona ou goza vendo saír o luceiro aló por detrás do Busto. Porén, de parvas teñen pouco as galiñas, algo que evidenciou no 2017 a revista Animal Cognition, nunha revisión científica sobre a capacidade cognitiva das galináceas. Entre outras calidades, presentan certo grao de autoconciencia, son tan intelixentes como moitos mamíferos, e sensibles ao benestar das súas compañeiras. Esterco para abonar, plumas para almofadas… canto ten dado un animal que tan pouco precisa. Seguramente por iso a nena da foto colle con tanta ansia o animal. E cando hai uns días lle ensinamos a súa foto, Margarita Rodríguez, a miña nai, oitenta anos despois, só alcanzou a dicir mentres acariñaba cos dedos aquela galiña da súa infancia: Canta miseria había! Viñamos dunha guerra!

Pita con nena

A torcaza toma a urbe

Aves de verbas feiticeiras

Forma de paxaro

A familia corvidae

Durmir xuntos

Volver ao sur

Para que serve unha pluma?

Cuncas de raíces, mofos e plumas