Sánchez confía en normalizar a relación con Rabat a pesar de non ser recibido polo monarca alauí

A primeira xornada da Reunión de Alto Nivel que remata hoxe entre Marrocos e o Estado español decorreu esta cuarta feira con Pedro Sánchez e o Executivo que lidera tratando de consolidar a relación diplomática con Rabat para evitar as crises periódicas dos últimos anos, trasladaron fontes gobernamentais a medios estatais. Esta é a primeira cimeira deste tipo desde 2015, a pesar de que en teoría ten que producirse de forma anual. A importancia de Rabat para Sánchez quedou exemplificada a finais de xaneiro cando o PSOE ordenou aos seus membros no Parlamento da Unión Europea (UE) que se opuxesen á restrición á entrada dos representantes marroquís na institución polo escándalo de corrupción no que estaría implicado xunto a Catar e que afecta a deputados do órgano (entre eles a ex vicepresidenta Eva Kaili, destituída ao facerse pública a súa imputación), así como á condena polas violacións marroquís aos dereitos humanos pola detención de xornalistas. Ambas as dúas iniciativas foron aprobadas polo Parlamento. A previsión é que se asinen até unha vintena de acordos bilaterais, entre os que destaca a programación para normalizar as fronteiras e alfándegas en Ceuta e Melilla, un novo acordo para colaborar no que atinxe á seguridade e ao terrorismo, e un protocolo financeiro que impulsará unha liña de crédito de até 800 millóns de euros para que empresas españolas invistan en Marrocos, e que será xestionada por un fondo do Ministerio de Industria, Comercio e Turismo español. Malia que fóra da UE Marrocos é o terceiro socio comercial de Madrid, un dos principais intereses do Estado español no país africano é o seu papel como freo das migracións doutras rexións que buscan dirixirse á Unión Europea (UE) cruzando o estreito de Xibraltar ou entrando nas cidades autónomas de Ceuta e Melilla, polo que a Moncloa destacou que o número de migrantes sen regularizar que entraron en España en 2022 desde Marrocos diminuíu 31% en relación ao ano anterior. De 2019 a 2022 o Gabinete de Sánchez entregou a Rabat 120 millóns de euros para evitar as entradas na UE. Ao tempo, o bloque comunitario comprometeu para ese fin 500 millóns de euros no período 2021-2027, 50% máis que o anterior convenio de colaboración, que superou os 300 millóns de euros. Aínda así, o rei marroquí Mohamed VI rebaixou as expectativas ao non recibir a Sánchez, como especulaba a prensa española, limitándose a unha chamada telefónica na que o convidou a reunirse no futuro. Masacre na fronteira A reactivación da colaboración entre Rabat e Madrid tivo o seu episodio máis tráxico o 24 de xuño de 2022. Ese día, cando menos 23 migrantes morreron tratando de acceder a Melilla entre a represión das forzas de seguridade marroquís e españolas, unha cifra que as organizacións de dereitos humanos que traballan na zona elevan a 37 óbitos, entrementres, outras 77 persoas permanecen desaparecidas. Como relataron os migrantes á BBC, a normalización das relacións entres ambos os dous países levou Marrocos a ameazar de morte e agredir as persoas que se xuntaban en varios campamentos improvisados agardando unha oportunidade para acceder á UE, advertíndolles das consecuencias no caso de non abandonar a área, o que provocou o intento de asalto masivo. Os dous países fecharon as investigacións sen atopar culpábeis, ignorando os chamamentos da Organización das Nacións Unidas (ONU) para impulsar unha investigación independente. En todo caso, o Executivo español sinalou que non se tratarán temas vinculados cos dereitos humanos. Crise con Marrocos En abril de 2021, o presidente da República Árabe Saharauí Democrática e líder da Fronte Polisario, Brahim Ghali, chegou ao Estado español para recibir tratamento médico, o que levou a unha ruptura de relacións na práctica, permanecendo case un ano sen titular a embaixada marroquí en Madrid ao ser chamada a consultas Karima Benyaich, a máxima representante do país no Estado. Xa en maio dese ano, o abandono dos policías alauís que custodiaban a fronteira co Estado español en Ceuta foi seguido polo intento de entrada de arredor de 10.000 persoas, moitas das que foron expulsadas ilegalmente. No percurso desta situación, tanto Madrid como Bruxelas negáronse a responsabilizar Marrocos, que non volveu despregar os axentes até que a Audiencia Nacional española citou a declarar a Ghali por unha denuncia que o acusaba de crimes de lesa humanidade, e que finalmente foi arquivada. Porén, o punto de inflexión para que as relacións bilaterais melloraran foi a carta enviada en marzo de 2022 por Sánchez a Mohamed VI, na que abandonou a liña marcada na ONU -o dereito de autodeterminación da poboación saharauí que se ten que reflectir na convocatoria dun referendo para determinar o seu futuro, que permanentemente bloquea Marrocos- e aceptou a proposta de autonomía que Rabat aspira a aplicar no país ocupado, definíndoa como a iniciativa “máis seria, críbel e realista”. Amais das críticas saharauís á decisión, a principal represalia proveu de Alxeria, que suspendeu o tratado que regula as relacións con Madrid e limitou o acceso español ao seu petróleo, aínda que era un dos principais provedores, exixindo que o Goberno de Sánchez volvese ao dereito internacional e rectificase a “violación das súas obrigas legais, morais e políticas como poder administrador do Sáhara Occidental” após o precipitado abandono do territorio en 1975, permitindo que Rabat ocupara rapidamente a zona, unha presenza colonial que se mantén até hoxe, polo que a Unión Africana reitera que Madrid segue a ser o último responsábel da situación. Precisamente o status do Sáhara Occidental xerou discrepancias entre os membros da coalición gobernamental española de PSOE e Unidas Podemos. Ningunha ministra ou ministro desta última formación participou no cumio. Dous anos de guerra pola liberación A entrada de tropas marroquís en novembro de 2020 na zona de separación fixada entre o Sáhara Occidental ocupado por Marrocos e a zona controlada pola Fronte Polisario acabou cun alto o fogo de case tres décadas e deu paso a unhas hostilidades que non se volveron frear, e nas que Marrocos conta con máis de 385 millóns de euros de material militar subministrado polo Estado español nas últimas tres décadas para manter os asasinatos, torturas e persecución contra os activistas que se negan a aceptar a ocupación do país, denuncian os saharauís.