Fame e barbarie do capitalismo brasileiro

O s medios subliñan os problemas económicos e a ausencia de pluralismo político en Cuba para identificar socialismo con ineficacia económica e autoritarismo. Non utilizan unha lóxica simétrica para responsabilizar o capitalismo da desigualdade, pobreza, fame e violencia existentes noutros países latinoamericanos. Comparar a dotación de recursos naturais, condicionamentos xeoestratéxicos e avance social entre Cuba e o Brasil revela o carácter ideolóxico da operación. En 1959, a revolución cubana derrocou o ditador Batista. Ao ano seguinte, o Goberno ianqui decretou o bloqueo económico, comercial e financeiro de Cuba, que veta as exportacións e importacións cos EUA e prohibe a utilización do dólar estadounidense nas transaccións internacionais. Ademais, négalle o acceso a créditos de bancos estadounidenses, o Fondo Monetario Internacional (FMI), o Banco Mundial (BM) e o Banco Interamericano de Desenvolvemento. Os activos cubanos en EUA foron conxelados. Os buques de terceiros países que recalen en Cuba non poden atracar en portos estadounidenses nun prazo de 180 días. En 2000, Barack Obama autorizou a venda de alimentos, viaxes á illa e exportación de algúns bens, mantendo a prohibición de importacións do sector estatal que produce bens chave para a economía cubana: tabaco, ron, níquel, produtos biotecnolóxicos e servizos médicos e educativos. Trump endureceu as restricións. Os datos de Cuba A pesar do bloqueo, entre 21 países latinoamericanos de máis de 1 millón de habitantes, con datos do BM, Cuba ocupa o oitavo lugar en PIB por persoa. Os resultados en desenvolvemento humano, na clasificación do Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento, superan en 37 postos o que lle correspondería por nivel de renda. En 2006, WWF, a maior organización conservacionista, concluíu que ningún outro país garante un desenvolvemento humano aceptábel cunha sociedade viábel ecoloxicamente. Cuba, como os outros países caribeños, Xamaica, Haití, República Dominicana, necesita importar alimentos. Segundo a Organización das Nacións Unidas para a Alimentación (FAO), a subministración de quilocalorías por habitante e día é moi superior en Cuba, conseguindo un nivel de desnutrición inferior. Brasil, capitalismo e barbarie Brasil é un país case continental con extraordinarias reservas hídricas, enorme capacidade de produción de alimentos, diversidade de fontes de enerxía e grandes depósitos minerais. A herdanza colonial deixou unha concentración da propiedade territorial e unha desigualdade extrema, sendo o último país americano en abolir a escravitude en 1888. No período de industrialización tardía, entre 1930 e 1980, articulou unha base industrial diversificada en gran parte de titularidade pública. A fase de capitalismo neoliberal induciu unha parcial desindustrialización e unha orientación ás exportacións da agroindustria. Un modelo de patoloxías odiosas: elevada taxa de explotación e salarios baixos, captación de rendas a través de altos xuros da débeda, unha das distribucións de ingresos máis desiguais do mundo, racismo estrutural que marxina a metade da poboación parda ou preta, e destrución da selva Amazónica e o Cerrado para os transformar en grandes fazendas. Os anos de Lula Lula promoveu unha política moderada, mais que integraba as necesidades da maioría e fortalecía o sector público: loita contra a desnutrición, foi nomeado pola ONU “Campeão Mundial na Luta Contra Fome”; crecemento de 8% anual dos ingresos de 10% da poboación máis pobre; aumento dos anos de escolarización; suba do salario mínimo nun 56,3%; incremento dos salarios desde o 40% ao 43,6% do PIB; programa Bolsa Família para 40 millóns de persoas. Apostou por fortalecer a fracción exportadora do capital brasileiro e pola volta do capital privatizado á esfera pública, sen nacionalizacións, utilizando o Banco Nacional de Desenvolvemento Económico e Social. A participación do Estado pasou de 30 a 119 grupos empresariais. Porén, Lula respectou os intereses das 20.000 familias posuidoras da débeda interna que recibían cada ano máis do 5% do PIB en concepto de xuros, 13 veces o destinado a programas sociais. Esta política moderada resultou intolerábel para a alianza reaccionaria que, despois de catro vitorias do Partido dos Trabalhadores, organizou unha feroz campaña dos media e lawfare que culminou co encarceramento de Lula e a destitución de Dilma Rousseff en 2016. Esta coalición de fazendeiros, cristiáns evanxélicos, policías e militares, liderada por Bolsonaro, anulou as políticas do PT e intensificou a destrución da Amazonia. Seis anos despois, un inquérito advirte dun retroceso de 30 anos, “Fome ... atinge 33,1 milhões de pessoas” e “só 4 entre 10 famílias conseguem acesso pleno à alimentação”. A vitoria popular nas eleccións presidenciais brasileiras consolida o ciclo progresista latinoamericano que gobernará o 85% da poboación. Terá en fronte os poderes mediático, militar, xudicial e económico, mais responde a unha esixencia de pan, saúde, educación, traballo formal e salarios suficientes que o modo de produción capitalista, na altura da terceira década do século, non é quen de garantir.